Planescape Diyarına Giriş

Planescape Wizards of the Coast’un kapattığı – ve açılması gündemde olan – oldukça geniş çaplı bir dünyadır. Aslında dünya değildir, evrendir. ”Multiverse” olarak adlandırılan bu yapılanma, çok boyutlu bir sistem üzerine kurulmuş olup, modifikasyonu oldukça açık bir olgudur. Ve herşeyde olduğu gibi, multiverse’in de kuralları vardır. Kısaca bu kurallara bir göz gezdirelim:

Halkalar Birliği (Unity of Rings) : Multiverse’de boyutlar, başı ve sonu olmayan halkalar şeklinde organize olmuşlardır;özünde gayet dağınık ve görünürde kaotik olan multiverse, bu kurala gore sınıflandırılabilir. Prime material plane halkasaldır, dünyalar bu evrene, kendi içinde spiral yapacak şekilde konumlandırılmışlardır. Inner ve Outer Planes’ler de halkasaldır. Ve bütün halkalar ayrı olduğu kadar, bütün halkalar da birdir. Birbirleri ile alakasız plane yoktur, çıkışın imkansız olduğu Ravenloft’un asli doğası ve mekaniği bile, Etheral Plane’in derinliklerinde yatar. Bir şekilde hepsi birbirleri ile bağlanmıştır, ve multiverse’in bu özelliği – aynı zamanda Planescape’i çekici kılan bir özellik – her yerin ulaşılabilir olmasıdır. (Aslına bakarsanız planescape’de bir yere gitmek istediğinizde ulaşmak kolaydır, ancak dönmek zordur, hatta ki imkansız olan yerler de mevcuttur. )

Üçler Kuralı (Rule of Three) : Bu kadar karmaşık ve kaotik bir evrende şaşırtıcı şekilde stabil tek kuraldır belkide bu, ki bu da herşeyin “üç” rakamı ile ilişkili olduğudur. Multiverse Prime Material, Inner ve Outer Planes olarak 3 e ayrılmıştır. Outer Planes’ler Evil Planes, Good Planes ve Neutral Planes olarak 3 e ayrılır. Sigil’de bir handa iki Tanarr’i görürseniz eğer, bilin ki üçüncüsü tuvalete kadar gitmiştir.

Tabii ki bu bilir kişiler, ve Multiverse sakinleri tarafından yapılandırılmış sistematik, özünde Multiverse basit  bir kağıt üzerinde gösterilemeyecek kadar “sonsuz” ve “karışık”tır.

Evrenin Merkezi (Center of the Multiverse) : Bu çok göreceli ama cevabı da o kadar basit bir sorudur. Multiverse’in merkezi yoktur, sonsuz olan birşeyin merkezi, elbetteki gene sonsuz olacaktır. Ziyaretleriniz sırasında Sigil’i merkez duyacaksınız, özellikle clueless’ların kendi dünyalarını nasıl evrenin merkezi olarak gördüğüne şahit olacaksınız. Ama umursamayın, çünkü buranın merkezi, neresi olmasını isterseniz orası, çünkü zaten buralarda düşüncelerinizin umursandığı çok nadirdir.

Şimdi kısaca ve özetle Plane’leri inceleyelim:

Prime Material Plane : Prime Material Plane, bilinen bütün dünyaların ikamet ettiği boyuttur. Her dünya kendini çevreleyen bir “Crystal Sphere” içinde bulunur. Bütün AD&D dünyaları buradadır. Krynn, Toril bu boyut’un birer elementleridir. Prime material ucu oldukça açık bir boyuttur, crystal sphere’ler spiral bir hatta ilerleyerek bir koni oluşturacak çekilde sonsuzluğa kadar giderler. Dünyamız da Prime Material Plane içindedir, veya kendi yarattığınız bir dünya da, buraya adapte edilebilir.

Prime material Plane’de kendi crystal sphere’ları içinde yaşayanlar genelde kendi dünyasından başka dünyayı görmemişlerdir (Bazı istisnalar dışında). Bu nedenle Multiverse’de yaşayanlar Prime Material Plane’den gelenlere “clueless” adını takmışlardır. Clueless’ler şaşkın ve anlam veremez bakışları ile, yol yordam bilmez tavırları ile görüldükleri saniyede kendilerini ele verirler – ki bu çoğu zaman onlar için dezavantajdır. Prime material plane ve Multiverse arasındaki farkı, ”Pages of Pain” kitabında geçen bir diyaloğun özeti ile açıklamam çok yerinde olacaktır :

“Hall of Information’da bilgi almaya çalışan bir prime material göçmeni ile danışma memuru’nun diyaloğu”

1. İyi günler, bir kaç soru sormam gerekiyor.

2. Şuradan şu şu numaralı formu alın ve doldukduktan sonra – bir kaç sokak öteye kadar uzayan abartı bir kuyruğun sonunu göstererek – sıranın sonuna geçin ve bekleyin.

1. Acil cevaplara ihtiyacım var ve bunları bana şimdi vereceksiniz.

2.  Şuradan şu şu numaralu formu alı. . . . .

1. Sizin benim kim olduğumdan haberiniz var mı, denizlerin tanrısı poseidon’un gardiyanlarını öldürdüm, 3 başlı yılan’ın başlarını ezdim, ejderh. . . .

2. Kendi dünyanızda ne olduğunuz beni zerre kadar ilgilendirmiyor. O yüzden şu formu al ve sıraya geç

1.  . . . . . .

Anlayış ve güç dengesi konusundaki bilgisizlik farkını sayesinde, çok da rahat kullanılabilirler. Bu yüzden başta faction’lar olmak üzere bir çok multiverse sakini ve yapıları – her ne kadar kayıtsız olsalar da – memnuniyetle karşılarlar. Ancak daha sonra daha detaylı inceleyeceğimiz gibi, Prime Material sakinleri, geldikleri yer itibariyle vahşi Multiverse’de teknik olarak bir çok da avantaja sahiptirler. Büyülerin alter olduğu yerlerde etkilenmeyebilirler, büyülerinin sadece güçlendiği yerler de vardır. Ancak bazı boyutlar vardır ki, hangi yaşayan canlı olursa olsun, ümitsiz kılar, bu durum için de kimsenin – kökü nereden olursa olsun – yapacağı bir şey yoktur.

Inner Planes : Bu boyut elementler boyutudur, ve üç (üçler kuralını hatırlayalım) kısımdan oluşur : Main elements / Para Elements ve Quasi-elements. Ana elementler bir çok kültürde olduğu gibi ateş, hava, toprak ve su’dur. Para elementler bu ana elementlerden ikisinin karakteristik harmanlarıdır. Kül (Ates + Toprak) ,  Toz (Hava+toprak), Buhar (Hava+ Ateş) gibi. Quasi elementler daha extreme uçları temsil eder;Negative plane yaşamsızlığın ve mutlak – ve kesinlikle bizim bildiğimiz şekilde olmayan – ölümün;Positive plane’se egzajere bir hayatın ve yaşamın boyutudur.

Inner plane’ler – yani elemental plane’ler – yaşama elverişli değildir. Genelde de güçlü bir büyücünün yardımı olmadan pek adım atılamaz. Ateş elementi sadece ateş ve lava’dan oluşur. Hava, tamamen hava boşluğundan ibarettir, girdiğiniz an basacak tek bir yer bulamazsınız, serbest düşüş de yaşamazsınız, çünkü burada yerçekimi de yoktur. Su, tahmin ettiğiniz üzere sonsuz sudur. Burada geçirdiğiniz vakit, tamamen nefesinizi tutabilme yeteneğinizle doğru orantılıdır. Kül’de hava yerine gökyüzünü dolduran külleri solursunuz, ve bu böyle devam eder.

Bu boyutu da başka bir yazıda çok daha detaylı inceleyeceğiz.

Outer Planes : Outer Planes, tanrıların evidir. Buradaki plane’ler durumlarına gore iki farklı şekilde sınıflandırılır. Öncelikle Alignmentlarına göre Evil, Good ve Neutral Planes’ler olarak –gene – üç kısımla sınıflandırılabilir. Üst kısımlar Upper Planes olarak bilinir ve Elysium, Mount Celestia, Bytopia, vs. . .  gibi “good” plane’lerden oluşur, aşağı kısımda Lower Planes olarak bilinir ve Abyss, Baator, Carceri, vs. . .  gibi “evil” plane’lerden oluşur. Halka’nın orta kısmında iki adet Neutral planes bulunur, Bunlar Mechanus ve Limbo’dur.

Bunun yanında Outer Plane’ler, düzen durumuna gore de ayrıyetten üç kısımda sınıflandırılabilirler. Burda üstte yatay olan düzlem, burada dikeyleşir. Baator, Arcadia, Beastlands gibi plane’ler “Lawful” Plane’ler olurken;Abyss, Mount Celestia, Acheron gibi plane’ler bulunur. Burada Lawful ve Chaotic’lik dereceleri,  merkeze yakınlıkları ile ölçülürler. Buna nazaran Mechanus en “Lawful”, Limbo ise en “Chaotic” plane olur. Elysium ve The Gray Waste, iki tarafın da neutral tarafını temsil ederler.

Upper Planes’lerin bir kısmını kapsayan River Oceanus vardır, suyu berrak ve mükemmeldir, insanlar burada yolculuk ederken şifa ve huzur bulurlar.

Lower Planes’lerin hepsini ve Upper Planes’in bir kısmına kadar uzanan meşhur “River styx” vardır. Suyu Kan kırmızısıdır, ve bir damlasına dokunanın zihni bir anda çizgisiz dosya kağıdı gibi olur. Ne geçmişi kalır, ne geleceği, herşey unutulur. River Oceanus’un tam zıttı karakteristikte olan bu nehir bu nedenle çok geniş bir ulaşım alanına sahip olsa da, pek tercih edilen bir yol değildir.

Bunlar boyutlar arası yolculukların işlendiği ayrı bir bölümde tekrar incelenecektir.

Etheral Plane : Etheral plane rengarenk sislerden oluşan, Inner plane ve Prime Material plane’ler arasında bulunan ve bu iki plane ile temasta bulunan bir boyuttur. Bomboş olmasının yanı sıra trafiği oldukça yoğun bir boyuttur. Demiplane of Dread, etheral Plane’in derinliklerinde konuşlanmış bir yarı boyuttur. Castle of Rose, Castle Avernus, bire bir – ve çok enteresan şekillerde – tamamen prime material plane’ler ile temasta bulunan etheral plane’in uzantılarınca taşınmıştır. İleride Etheral Plane’i daha detaylı bir biçimde ele alacağız.

Astral Plane :Burası ölü tanrıların boyutudur. Inner ve Outer Plane’lerin arasında bulunmasının yanı sıra, aynen Etheral Plane gibi,  bu iki boyutla temas halindedir. Ancak Etheral Plane ve Astral plane asla kesişmez. Bu boyut, githzerai’lerin evidir. Astral Dreadnought’ların ordan oraya sıçradığı, yaşayan(?) hemen hemen herşeyin birbirinin içinden geçtiği ve bütünleşik, aynı zamanda da ayrık bulunduğu bir boyuttur. Astral boyutta ölü tanrıların cesetlerinin astral boşlukta yüzdüğü, sık karşılaşılan bir manzaradır, githzerai’ler belirli aralıklarla buraya turistik geziler düzenleyip, bundan hatırı sayılır bir para kazanmaktadırlar.

Outlands : Outlands Outer Planes’in hemen ortasında devasa bir düzlüktür ve yukarı doğru sonsuz bir kayak gibi uzanır. Kayacın ucunda bütün Multiverse’in muhtemelen en ilginç mekanı, Sigil şehri bulunur. Sigil şehrini ayrı bir yazıda ayrıyetten ele alacağız, büyüsünü burada özet geçerek mahvetmek, gerçekten çok üzücü olur.