Planescape Anısına
Sistemler genellikle zirve noktasından sonra çöküşe geçerler. Planescape de, Dungeons & Dragons sisteminin geldiği asıl zirvedir kanımca. Hatta bana göre Planescape kapatıldıktan sonra Dungeons & Dragons bitmiştir, sadece uzatmaları oynamaktadır.
Sözlerim coğrafyamdaki oyuncu kitlesine itici gelebilir, lakin öz eleştiri yapılmadan ilerlenmez (Bu durum yeni nesile özgü değildir, kendini yenileyemeyen nesile de hitap eder). İşin içerleme kısmını geçmemiz daha uygun kaçacak, sonuçta benim bu yazıda istediğim, şu an fonda çalan ‘’ Deionarra’s Theme’’ adlı parçanın hissettirdiklerini yazıyı okuyanlara aktarabilmek.
‘’Yet I would maintain that we know ourselves by the questions we ask and the ones we do not. If we cease asking questions and only accept what we can perceive… then we will cease to know ourselves’’
Dakkon
Çoklu Evrenler (Multiverse) kavramı terimi, 1800’lerde farklı içeriklerle söylenirse de, fizik literatürüne girişi 1960’larda bir bilimkurgu ve fantastik kurgu yazarı tarafından ortaya atıldı (Michael Moorcock ‘’The Sundered Worlds). Yazarın daha sonra içeriğini genişlettiği bu ‘’Çoklu Evrenler’’ de ilk maceralara atılanlardan biri Melniboneli Elric olacaktır (Birkaç yıl önceye kadar eski çevirileri bulunmayan Karakılıç serisinin tekrardan baskıda olduğunu da hatırlatırım). Elric o zamanlar AD&D’’nin ‘’Deities&Demigods’’(1980) kitabında yer almış, ama sonrasında telif hakları açısından kaldırılmıştır. Elric kalksa da, çoklu evrenler ilerleyen yıllarda D&D’nin Planescape adlı eşsiz oyununun ana hatlarından biri olmuştur.
Bazen ‘’acaba bitmesi daha mı iyiydi’’ demekle beraber, arada hocamın evine misafir olduğumda Planescape kitaplarına bakıp da iç çekmeden edemiyorum. Yine çok güzel bir setting olan Darksun’ın 4E’de harcanmasını da unutmuş değilken, hislerim karmaşıklaşmakta. Ama yine de amatör bir felsefe öğrencisi olarak Platon’un ’’İdealar Evreni’’ olarak kastettiği mekanlarda bulunabilmek, hayal etmenin en haz alıcı kısımları. Materyal boyutun sınırlarından kurtulup, primat zihninin getirdiği karmaşıklıkların çözümüne ulaşıldığının düşünüldüğü noktada aslında çözümden çok uzak olmak, birçok soyut konseptin somut varlığını görebilmek. Bu gibi bir çok tanımlamakta zorlandığım cümle var Planescape’i anlatmak için. Oyun mekaniği olarak bakmayı deniyorum. O dönemde çıkan (D&D temalı) bir sürü sistemin bağlı olduğu bir ana hat olan Planescape’de, teoride Faerundan Sigil aktarmalı (yada aktarmasız) Athas veya Kyrnn yolculuklarının (tamam bazı dünyaların bir takım engelleri var ama planescape de olasılıksızlıklar olasıdır, inandığınız sürece) mümkün olması ayrı güzel gelebilir. Yine de olası bütün evrenlerin merkez noktasında bir dağ üzerinde havada duran yüzük şeklinde devasa bir yer ve bu yüzüğün iç kısmına kurulu, her boyuta kapıları olan inanılmaz bir Metropolis. Bu şehri yöneten inanış grupları ve kendileri arasında yaşadıkları olaylar. Diyarlarla sınırlı değil, boyutlarla sınırlı sonsuz olasılıkların getirileri. Tiefling’i (ve Aasimarı ve Genasileri ve bir çoğunu) gerçekten anlayabileceğiniz bir mekan. Bütün bu karmaşık olasılıkların verdiği bilme hazzının ardından, D&D’nin günümüzde geldiği ‘’basitlik’’ kompleksine baktıkça kaybettiklerim için daha üzülmekteyim (Fantastik diyarlar açısından tabi ki).
Ruhani mirasçılarını değil de size tavsiyem ‘’Planescape: Torment’’i oynayın, grafikleri sorun ise, oyun için oyundaki diyaloglar baz alınarak yazılmış kitabını okuyun (400 küsür sayfa). Paylaştığımız hayaller elle tutulamıyor materyal boyutlarda, Sigil’in aksine. Yine de memantik hafıza, türümüzde ‘’ortak hafıza’’ denilecek konsepte en yakın şey. Edebiyat için ‘Dünya Klasikleri’’ neyse, fantastik rol yapma türü için de ‘’Planescape’’, bilgisayar rpgleri için de ‘’Planescape:Torment’’ aynı kategoride, bence.
‘’What can change the nature of a man?’’ sorusunun pek çok yanıtı var iki dışında insanlık için, birey aynı olsa da zaman ve mekan kavramı gösteren diyerek bireysel anı paylaşımımı noktalıyorum. Bir Planescape oyununda görüşmek dilekleriyle.
