FRP, yani Fantasy Role Playing, sadece bir doğaçlama tiyatrodur. Ancak sahneye çıkma veya senaryoya uyma gibi dertler yoktur, onun yerine arkadaşlarla oturup, konuşarak eğlenirsin. Yani bir başka deyişle geyik olayının geldigi son nokta FRP’dir.
İstediğin karakteri ve ortamı sen belirlersin. Bir çok insan bunu bilgisayar veya masaüstü oyunlarıyla karıştırır ancak gerçekte oyuncuların kendilerine yarattıklari sınırsiz, yeni bir dünyadır, FRP. Belirlenmiş bir senaryo akışı yoktur, çünkü oyuncular olayın ne olacagına karar verirler. Yani iki lafi bir araya getirip konuşamayanların buradan daha ileri gitmesine gerek yok aslında.
Olayın Özeti
Bu oyun, birçok insanın hayatlarında en çok vakit ayırdığı şey haline gelmiş bir olay. İnsanların artık zevk almak için yaptıkları şeyleri düşününce bunun basit görünmesi oldukça olağan ama aslında olayı bir kere kavrayınca insanı tamamen kontrol altına alan bir eğlence. Yaşayamayacagın ya da yaşamayacağın imkansız olayları yaşayabilirsin. O yüzden de biz bu oyunun amacını sınırlarda zevki hissetmek ve heyecanı tehlikeye girmeden yaşamak olarak özetleyebiliriz.
Hayalgücü
Bunu yapmak için hayal gücünü ve fantastik olayları yadırgamamak gerekiyor. Yani “ulan bu imkansız” veya “Hadi lan böyle şey olmaz” gibi reaksiyonlar kesinlikle yasak. Böyle şeyler yalnızca oyunun havasını bozar ve zevk almanızı engeller. Şu kadarını bileceksin, oyunun oynandığı (senaryonun geçtigi – aynen bilgisayar oyunundaki gibi) ortamda olan biten şeyler tamamen oranın mantığına göre şekillendirilmiş dünyevi mantıkla çözülemeyecek olaylardan oluşmuş şeylerdir. Mesela oyunun geçtiği mekanda insanlar veya diğer canlılar büyü yapabilir… Bu durum dünyadaki bir insana çok saçma gelebilir ama oyunun oynandığı mekan sorgulanamaz ve yadırganamaz. Bu %100 zevkin birincişartıdır.
Amaç ve Son – (Ne sonu ya… bu oyunun sonu yok ki!)
Genellikle ilk başlayan kişiler (halk arasında çömez de denir) oyunun amacını veya sonucunu çok merak ederler (sanki biz ettik de ne oldu…) ve aldıkları cevabı yadırgarlar. Biraz sonra senin de surat ifadenin değişecek (değişmedi diyen olursa bu konuyu önceden biliyordur derim). Oyunun spesifik bir sonu yok (kısaca son mon yok aslında), yani oyun, oyuncular istemediği sürece bitmez, çünkü oyunun amacı aynen gerçek hayattaki gibi yaşamak (kabul ediyorum yasananlar biraz farklı buradan ama…) ve sonuçta yaşarken hiçbir zaman “şunu yapayım ondan sonra her şey bitsin” diyemeyeceğimiz gibi oyunda da böyle bir şey demiyoruz. Ama sakın oyunun amacının hayatta kalmak olduğunu da sanma. Çünkü iyiliğin temsilcisi bir şövalyenin (Paladin) tehlike anında kendi hayatını gerekirse arkadaşları için feda etmesinden daha doğal bir şey olmaz. Tabii bir hırsız da aynı şekilde arkadaşlarını satabilir.
Ders 1:
Roller:
Şimdi basit rolleri inceleyelim;
Dungeon Master: Bu oyundaki bir nevi tanrı rolünü üstlenen arkadaş. Hakem diyebiliriz. Bu kişi senaryoyu yazar, dünyayı ve dünyadaki mantığı yaratır. Şu kadarını söyleyebiliriz; DM ne derse o olur! (Allah DM’i korusun!) (Bu arada DM genel bir ad olsa da oyun tamamen zindanlarda geçmiyorsa Dm olur GM. Redhouse sayfa 43 satır 17: Dungeon Master: Zindan Ustası dese de türkçeye zindan efendisi olarak geçmiştir. GM de anlayacağın gibi oyun efendisi oluyor.)
Player Character: Bu herif de DM’den sonraki tip, senaryoyu canlandıran organizma yani. PC=oyuncu. Yalnız karakter kelimesinin altini çizmek istiyorum: karakter (tamam igrenç biliyorum ama üstüme niye bu kadar geliyorsunuz ki ya). Tamam. Şimdi bunu neden yaptım? Çünkü karakter buradaki ‘sikrıt vord’. Olay aslında çok basit. Bu kelime, canlandırdığın tipin sen olmadığını belirtiyor.
Oyunun amacinda; yaşayamayacağın ya da yaşamayacağın olayını tekrar hatırlatıyorum. (Ve yaklaşık 1000 kez daha hatırlatmayı düşünüyorum çünkü kendini bu dünyaya kaptırıp gerçek hayattan kopanlar da vardır) Amaç sudur, karakterin sen değilsin! Bunu bir örnekle anlatıyorum:
Şimdi çok para manyağı ve bencil bir hırsızı canlandırdığını düşün (en kolayı bu aslında, bak Ankara’ya bi ton var yani misal bulman zor olmaz. Bu arada Ankaralı okurlarım alınmasınlar çünkü bu baktığımız kişiler ülkenin her yerinden çeşitli sayılarda gelip orada bi yerde toplanıp kendilerine kıyak emeklilik yasası çıkarmaktan ve ülkeyi soymaktan başka bir şey yapmayan kişilerdir.) Mantıklı olarak böyle bir hırsız tehlike anında kendi hayatını (ve parasını) arkadaşlarından önce tutar değil mi? (tutar güzelim tutmaz diye boşuna ısrar etme) O zaman arkadaşları için hayatını tehlikeye atmayabilir… hatta büyük bir ihtimalle arkadaslarını satar! Ama senin böyle bir şeyi hiç bir zaman yapmayacağın, karakterini yanlış yönetmen için bir bahane olamaz. Sen kendini tamamen unutup karakterini tam olarak canlandırmaya bakacaksın. Oyunu esas zevkli yapan bu zaten!
Party: (grup) Basit bir şekilde birlikte oynayan PC’lerin (Pc’nin personal computer değil player character olduğunu son kez hatırlatıyorum.) hepsi. Mesela Kaan, Bahadır, Önder ve Erhan bir oyun oynuyoruz diyelim. Kaan eğer DM’se; beraber senaryoyu canlandiran Bahadır, Önder ve Erhan, PC, dolayısıyla, 3 kişilik bir party oluştururlar. Party genellikle benzer amacı taşıyan, benzer kişilikli karakterlerden oluşur demek, olayı fazla genelleyip hata yapmamıza yol açar hatta partidekiler ilk başlarda büyük bir zevkle birbirlerine dalmak için fırsat kollarlar. Aslında party’deki kişilerin farklı kabiliyetleri olması gruba daha büyük bir avantaj sağlar.
Bunu bir örnekle açıklayalım:
Diyelim bizim partimizde Bahadır’in karakteri Balgor isimli bir fighter (bu terimin tam anlamını düşünmene gerek yok gelecek derslerde detaylı olarak anlatacağım). Bu durumda çok güçlü ve hand-to-hand combat (yakın dövüş) konusunda çok başarılı olması çok dogal. Erhan’ın karakteri bir priest. Bu karakterin en önemli özelliği büyü yaparak kişileri iyileştirebilmesi ve yaraları tedavi edebilmesidir. Ve son olarak Önder’in karakteri de bir wizard. Bu karakter genel büyü ağına (global/general spell network) bağ kurabilir ve normal insanların hayal bile edemeyeceği büyüler yapabilir. Şimdi bu üç karakterin çok farklı yetenekleri ve zayıf yanları var ama en güzel olay üçünün beraber macerayı yaşayarak birbirlerinin zayıf yönlerini kapatmaları.
Non-Player Character: Şimdi bu olaya aslında pek kafa yorman gerekmiyor ama ileride NPC diye çok bahsedeceğiz o yüzden şimdiden öğrenmende yarar var. NPC’ler DM’in oyun sırasında kendi kendine yönettiği (canlandırdığı) oyuncular. PC’lerin DM versiyonu yani. Bunlar grupla beraber veya gruba karşı savaşabilir. Buna tamamen DM karar verir. (Grubun hayrına iş yapan DM pek ender olduğu için genelde size karşı olurlar ya da sizinle olsalar bile ayak bağı olmaktan öteye gidemezler. Buradan da tüm DM‘lerin sadist olduğunu çıkartmıyoruz tabii. Yoksa öyle miyiz ya ne bileyim ben işte neyse derse devam.)
Monsters: Canavarlar, mitoloji ve hayal gücünün ürünleri yaratıklarla gerçek dünyadaki vahşi/evcil hayvanların toplamından oluşan bir grup. Genellikle bizim partiye karşı savaşırlar. DM tarafından hareketleri yönetilir. PC’ler buna karışamaz veya itiraz etmez.
Aslında itiraz etmeye çalışma gibi bir hakları var ama DM’in her zaman muhteşem bir mazereti olacaktır (Hep vardır! Yoksa da o an bir şekilde bulunur). Bu durumda senaryoyu ve senaryonun mantığını yaratan kişiye itiraz mantıksız oluyor. Zaten hakeme itiraz eden oyuncu ancak bir sarı kart yer… bu aklında olsun. DM’in sözünü dinle.
Örnek Oyun
Bu oyunda üç karakterimiz var. Bunlardan Bahadır ve Erhan kuvvetli birer fighter’i canlandirmakta. Önder ise savasçı tarafı fighterlar kadar ağır basmayan ancak çesitli büyü güçlerine sahip bir priest’i canlandırmakta.
Parti bir nehir boyunca kurtadamı takip eder. Kurtadam, partinin, ışıklarını yaklaşık 1-2 saat önce gördükleri şehre kaçmayı başarır. Şehir boş gibi görünmektedir. Sisli ve karanlık bir sokakta uzun süredir aradıkları kurtadamı kovalamaktadırlar.
DM: Sokak şöyle bir üç metre çapında hafif su birikintileriyle devam ediyor. Hava sisli ve iki-üç metre ilerisini bile zor görüyorsunuz. Üçünüz de yoruldunuz. Bir süre sonra kurtadamın pençeli ayaklarının iç gıcırdatan sesleri kesiliyor, taş zemin yerini bir su birikintisine bırakıyor. Birkaç saniye sonra ayak bileklerinize kadar suyun içinde koşmaya başladığınızı farkediyorsunuz. Birden bire ileriden gelen zayıf ayak sesleri kesiliyor.
Önder: Bizim kurt durdu galiba. Bi halt karıştırıyor olmasın?
Bahadır: Hocam ben buradayken böyle şeylerden korkmamayı hala öğrenemedin. O kurtçuğa dünyanın kaç bucak olduğunu göstereceğim şimdi.
DM: Hafif bir “click” sesi duydunuz.
Erhan: Nereden geldiğini farkedebiliyor muyuz?
DM: Önünüzden, büyük bi ihtimalle bir kaç metre ileriden geldi ama gök gürültülerinden tam olarak emin olamıyorsunuz.
Erhan: Ben bi kaç metre sonra duruyorum. Beyler bizim kurtçuk buralarda bi yere saklandı galiba.
Bahadır: Bence de. Bağırıyorum. Neredesin lan it herif?
Önder: Olum sussana sokağın ortasında öyle bağırılır mı? Ya arkadaşları varsa?
Bahadır: Daha iyi hepsini keseriz.
Erhan: Hoca be sana da ilginç gelmedi mi o kadar gürültülü geldik şehre hiç kimse yok ortalıkta…
Bahadır: Hayalet şehir gibi…
Önder: Vallahi ben tırstım, geri mi dönsek baba…
Bahadır: (Önder’e, gürleyerek) Manyak mısın be?! O kadar yolu ben boşuna koşmadım.
Önder: Olum, sen delirmişsin ne yaparız biz bir sürü kurtadama karşı be?
Bahadır: Harcarız hepsini!
Erhan: Bence de harcarız. Bi avuç kurttan mi korkacağız?
Önder: Vallahi ben karışmıyorum. Kötü bir his var içimde ama neyse. Bakın DM pis pis sırıtmaya başladı zaten, kesin bir pislik geliyor.
DM: Nerden çıkardın yaw? He he. :)
Bahadır: Kes lan adi DM. Ben bi etrafı kolaçan ediyorum. Gizli kapı falan arıyorum.
DM: Şimdi mekan duvarlarla çevrili. Tahminen ev ama ne cam ne kapı var.
Erhan: Ne biçim yer yaw burası?
DM: Bilmiyom. Ama sizin de nerede olduğunuzla ilgili hiç bir fikriniz yok, bunu biliyorum. Herneyse sen kapı mı arıyordun?
Bahadır: He, ya.
DM: Tamam. (bir kaç zar atar. Ne zarı deme işte tam oyunu ortasında, onun da sırası gelecek.) Sağ tarafta su birikintisinin yaklaşık bir 30-40 santim üstünde bir taşin diğerlerine göre daha temiz olduğunu farkettin.
Bahadır: Aha! Herif burdan kaçmış, diyorum ve taşa basıyorum kılıcımın ucuyla.
DM: Sessiz bir şekilde taşın üstündeki taşlar yana doğru açılıyor ve gizli geçit beliriyor. Yaklaşık şu kadar falan (elleriyle büyüklüğünü göstererek). Eee? Ne yapıyorsunuz?
Bahadır: Ne kadar yüksekteydi ya bu?
DM: İşte 3 metre filan.
Erhan: Ben daha fazla sabredemiycem. Sıçrıyorum.
Önder: Napıyorsun? Ya tuzaksa?
DM: Biraz geç kaldın babam, herif sıçradı bile. He he!
Önder: Bak gördün mü, napıcaz şimdi?
DM: Ne hemen üstüne alınıyorsun be?! Sana bir şey diyen mi var. Bizim işimiz şurdaki adamla (Erhan’ı göstererek). He he!
Erhan: Napalım baba bizim fighter ancak bu kadar düşünüyo…
DM: Haklısın. Her neyse işte sen sıçradın yukarı ve zar zor tutundun kapıya.
Erhan: Zar zor mu ulan dev gibi adamim nasil 3 metreye zar zor tutunuyom lan.
DM: Ne diyon sen yaw. Üzerinde bi ton zırh ve silah var senin. Kuvvetlisin dediysek de Conan değilsin elbet. O kadar zırhla zor. Nasıl sıçrıyon 3 metreye hop diye.
Burada DM’e itiraz eden PC’lere verilen cevaplardan biri var. Bu örnekte göründüğü gibi DM’e boşu boşuna itiraz etmek ancak oyunun hızını azaltır.
Erhan: Iyi tamam tamam. Kendimi çekebiliyor muyum bari?
Gördün mü?
DM: E herhalde yani, o kadar yıllık fighter’sin o kadarını da yap bari.
Bahadır: Gençler hadi artık yeter muhabbet ben de gelicem, hoca (Erhan’a) çabuk ol da biz de çıkalım be!
Önder: Ağır ol yaw. Ya tuzaksa.
Bahadır: Ulan banane. Biz arkadaşımızı yukarıda yalnız mı bırakacağız?!
Önder: Haklısın. Çabuk ol da biz de çıkalım
Bahadır: Tamam. Hadi lan DM, hala çıkamadı mi bizim Erhan?
DM: Çıktı da bir şey yapmıyo ki.
Erhan: Tamam be. Etrafıma bakınıyorum işte.
DM: Müneccim miyiz, biz nerden bileceğiz ne yaptığını. Her neyse ne diyodum.. hah! İşte, burası aşağıdaki gibi suyla dolu değil. Köşeli… hmmm… dikdörtgen şeklinde. Biraz daha kısa. Yaklaşık 2 metre kadar. Genişlik daha da kısa. Şöyle 1 – 1,5 metre kadar (aynı anda elleriyle göstererek). Aşağıya göre daha sıcak. Çıktığın yer bu gizli geçidin en sol noktası. Sağa doğru devam ediyor. Tünel baya uzun. Sonu görünmüyor… ama hafif bi ışığın varlığıni farkediyorsun.
Bahadır: (Erhan’a) Yukarıda neler var? Gelelim mi?
Erhan: Gelin hadi burası temiz.
DM: Önder, sen arkanızdan gelen ayak sesleri duymaya başladin… hafif hafif ses yükseliyor.
Önder: Kesin arkamızdan mı geliyor?
DM: Büyük bi ihtimalle.
Bahadır: Ben duyuyor muyum?
Şimdi bu satırın önemini anlamışsındır herhalde. Gördüğün gibi senin bildiğin her şeyi karakterin bilmeyebilir. Örneğin DM’in Erhan’a yukarıyı tarif ettiği sirada Bahadır’ın karakterin olanları göremediği için Erhan’ın karakterine gördüklerini sorma ihtiyacı hissetti. Burada da Önder’e özellikle duyuyorsun dediği için soru çok dogal: “Ben duyuyor muyum?”. Bu sorunun cevabına uygun olarak hareket edecek karakter. (Zaten oyunun en zevkli yanı da bu bazı şeyleri bildiğin halde bilmiyormuş gibi oynamak zorunda olman. İnsan bunu bilseydim seni öldürürdüm gibisinden şeyler diyor ama ona göre davranmak zorunda olduğu için bir şey yapamıyor. Bu cümleden de bildiğin veya duyduğun her şeyi diğer karakterlere söylemek gibi bir zorunluluğun olmadığını anlıyorsun. Bu oyuna başlayanlar için biraz zor bir nokta olduğu için genelde Dmler acemi oyunculara bir şeyi sadece onlar biliyorsa, duyuyorsa, görüyorsa vs. diğerlerinin duymayacağı bir şekilde anlatır.
DM: Hayir.
Önder: Duyuyor musun?
Bahadır: Yok yaw. Neyi?
Önder: Birileri geliyor.
DM: Baya da kalabalık.
Önder: Baya da kalabalık! Kalabalık mı? Eyvah! Hadi olum çabuk çık yukari hadi hadi!
Bahadır: Tamam tamam! Ben sıçrıyorum.
DM: Sen Erhan’a göre daha kolaylıkla çıkıyorsun.
Önder: Bahadır’in işi bitti mi? Ben sıçrayabilir miyim artık?
DM: Sıçra.
Önder: Ben de sıçradım ve tırmanıp kapağı-
DM: – Ağır ol bakalım.
Önder: Noluyo be?!
DM: Sen yetişemedin.
Önder: Hoppala! O niye be?!
DM: Hoca sen bi kere bu fighter’lar kadar iyi sıçrayamııyorsun çünkü senin onlar gibi hayvan bacakların yok, bu bir. Üstelik senin de onlar gibi ağir bi çelik zırhın ve silahların var, bu iki. Tabii bir de boyun onlardan biraz daha kısa bunun da etkisi var, bu da üç. Bu durumda ne oluyor?
Önder: Tamam, tamam! Ayak sesleri nasil?
DM: Felaket! Gittikçe yaklaşıyorlar.
Önder: (Bahadır’e bağırarak) Ben çıkamıyorum!
Bahadır: Ne!? Ben kapıdan eğilip elimi uzatıyorum.
Erhan: Ben de herifin ayaklarını tutuyorum. Yani noolur noolmaz, DM’miz manyak ya…
DM: Ne yaptık ki?
Önder: Daha ne yapıcan?! Bizi öldürecen şimdi!
Bahadır: Olum sen sus da sıçramaya çalış!
Önder: Tamam. Ben gene sıçradım.
DM: (bi zar daha atarak) Bizim Bahadır’in elini zorla yakaladın.
Önder: Oh, sonunda. Hadi olum yardım et.
Bahadır: Herifi çekiyorum.
DM: Tamam. Herif girişin kenarlarına tutunup kendisini şöyle (barfiks çekiyormuş gibi yaparak) yukarı çekiyor.
Önder: Oh be.
Erhan: Ben de hemen kapağı kapıyorum
DM: Tamam.
Bahadır: Bu arada ben şöyle bi bakınıyorum etrafta neler var diye.
DM: Pek bi halt yok. Bildiğin bir tünel işte. Taştan yapılmış…
ve bu böyle sürüp gider…
