D&D 5E Creative Commons Lisansında OGL Tartışmaları Sona Erdi
Dungeons and Dragons’ın sahibi Wizards of the Coast, gelen tepkiler üzerine Open Game License (OGL) üstünde değişiklik yapma planlarını tamamen terk etti. Dahası, Wizards iyi niyet göstergesi olarak D&D 5E kurallarının çoğunu içeren Sistem Referans Dökümanı SRD 5.1’i herkese açık Creative Commons 4.0-BY lisansıyla yayınladı.
Telif Sisteminden Creative Commons Lisansına
3 Ocak’ta sızıntılarla başlayan ve FRP sektöründe deprem etkisi yaratan OGL tartışmaları nihayet sona eriyor. Wizards’ın ilk planı, açık bir lisans olan OGL v1.0a’yı kaldırmaktı. Yerine ise telif ödemeleri ve sıkı kontroller içeren OGL v1.1 gelecekti. Bu plan sızdığında, FRP camiasında birçok şirket ve fanlar Wizards’a büyük tepki göstermişti. Dahası, bağımsız oyun tasarımcıları, Paizo’nun öncülüğünde Open RPG Creative (ORC) License adında yeni bir lisansta birleştiler. İş onbinlerce D&D Beyond aboneliğinin iptaline kadar gitti.
(Bütün bunları hatırlamıyorsanız, bu konu hakkında önceki üç haberimize bakın!)
Open Game License, Wizards of the Coast Tarafından Güncelleniyor: D&D Artık Özgür Olmayacak Mı?
Wizards of the Coast Geri Adım Attı: Open Game License Yeniden Düzenlenecek
Wizards, 18 Ocak’ta geri adım atarak OGL v1.2 adında yeni bir lisans önerisi sundu. Yeni lisansta telif sistemini kaldırma sözü verdi. Ancak, ahlaken uygun bulmadığı içeriklerden lisansı geri alma hakkını sakladılar. Halen OGL v1.0a’yı iptal etmekte de ısrar ettiler. Dahası, yeni lisansla önerilen sanal masaüstü (virtual tabletop, kısaca VTT) lisansı, VTT’lerin D&D için kullanılmasına izin verse de, büyülere animasyon eklemek gibi basit özellikleri bile yasaklıyordu. OGL v1.2 ve VTT kuralları yanında Wizards, D&D 5E’nin temel kurallarının (ırk, sınıf, büyü ve canavarları içermeyen) küçük bir kısmını Creative Commons lisansıyla yayınlamayı teklif etti. Daha sonra FRP camiasından bu öneriler için geribildirim istedi.
27 Ocakta, Wizards yeni bir duyuru yaparak gelen geri bildirim karşısında OGL v1.0a’ya dokunmama sözü verdi. Dahası, D&D 5E’nin OGL altında yayınlanan kısımları olan SRD 5.1’i, Creative Commons 4.0-BY lisansıyla yayınladı.
OGL v1.2 “Playtest”inde Negatif Tepki
Wizards’ın bu fiyaskoya yaklaşımı, ay içerisinde hızla değişti. Wizards, başta sadece şirket adına yazılan ve “bize geri adım attırarak siz de kazandınız, biz de kazandık” gibi garip ifadeler içeren açıklamalar yapıyordu. 18 Ocak açıklamasını ise, Wizards’ın Dungeons & Dragons ekip lideri Kyle Brink yazdı. Brink, 27 Ocaktaki duyuruda OGL v1.2 için açtıkları “playtest” anketine gelen cevaplardan istatistikler sundu:
- Cevap verenlerin %88’i, OGL v1.2’de içerik üretmek istemeyeceğini söylemiş.
- Cevap verenlerin %90’ı, OGL değişikliği nedeniyle iş planlarında değişikliğe gitme ihtiyacı duyacağını söylemiş.
- Cevap verenlerin %89’u, OGL v1.0a’nın kaldırılmasından memnun olmadığını belirtmiş.
- Cevap verenlerin %86’sı, VTT kurallarını beğenmemiş.
- Cevap verenlerin %62’si, Wizards’ın Creative Commons lisansına koymayı önerdiği kuralları yetersiz bulmuş, cevap verenlerin çoğunluğu da Creative Commons’da SRD’nin daha çoğunu görmek istemiş.
Kısacası, Wizards’ın OGL ve VTT konusundaki planlarının ezici bir çoğunluk tarafından beğenilmediği belli oldu.
Wizards’tan Büyük Tornistan
FRP camiasından gelen ezici tepki karşısında, Wizards beklenenden de büyük bir geri adım attı. İlk olarak OGL v1.0a’yı olduğu gibi bırakacaklarını söylediler. Bu, D&D için OGL üzerinden ürün çıkarmış ya da D&D’den bağımsız olarak iş modelini OGL üzerinden kuran firmalar için harika bir haber. Geçen haftalarda yapılan açıklamalar, eski OGL’i kaldırmanın Wizards için bir kırmızı çizgi olduğu izlenimini veriyordu. Ancak bu noktada, Wizards OGL üstünden gelir etme ya da OGL ile çıkan ürünleri ahlaken kontrol etme gibi planlarını tamamen çöpe atmış durumda. Konu hakkında Brink şöyle diyor:
“OGL’i sadece Masaüstü Rol Yapma Oyunları ile kısıtlı tutmak istemiştik. Bu yeni yaklaşımla, bu planı kenara atıyoruz ve oyunun geleceğini belirlemede sizin yapacağınız seçimlere güveniyoruz.
Creative Commons ile D&D Kalıcı Olarak Özgür
OGL konusunda geri adım atmakla kalmayan Wizards, ayrıca SRD 5.1’i Creative Commons lisansıyla yayınladı. “SRD ne?” diyorsanız açıklayayım. SRD 5.1, D&D 5E’nin ana kitapları Player’s Handbook, Dungeon Master’s Guide ve Monster Manual’daki içeriğin neredeyse tamamına sahip. Tek istisna, illithid, Vecna’nın eli tarzı ikonik eşya ve canavarlar. Ayrıca her subclass, subrace, feat ve background’dan sadece bir örnek var. Bütün bunlar, baştan sona D&D oynamak için yeterli bir içerik. Wizards, duyuruyla beraber bu içeriği derhal Creative Commons lisansına koydu (siz de bu linkten ulaşabilirsiniz!).
Creative Commons, kâr amacı gütmeyen bir organizasyon tarafından kontrol edilen bir lisans. SRD 5.1 için kullanılan CC-BY 4.0 lisansı, lisanslanan içeriğin kalıcı olarak isteyen herkes tarafından istendiği gibi kullanılabilmesini sağlıyor. Lisans hem ücretsiz, hem de kâr amacıyla kullanılabiliyor. Tek şart, lisanslanan ürünün kaynağına atıfta bulunmanız.
Wizards’ın SRD 5.1’i baştan sona Creative Commons lisansına koyması, kimsenin beklemediği büyüklükte bir adım. Wizards, artık D&D 5E’nin temellerini, bir daha geri alınamayacak şekilde halka açtı. Wizards’a sormadan SRD 5.1’i Türkçe’ye mi çevirmek istiyorsunuz (ben de istiyorum, bir ara konuşalım)? Artık mümkün. D&D 5E ile uyumlu yeni bir kitap mı çıkaracaksınız? Artık hiçbir dava sıkıntınız yok. D&D kurallarını baz alan hayalinizdeki FRP sistemini mi yazacaksınız? Tek sınır hayal gücünüz. OGL’in sağlamaya çalıştığı açık kaynak kodlu FRP modeli, Creative Commons altında kalıcı olarak güvende.
OGL Güvende Ama Köprüler Yandı
Wizards’ın taahhüdüyle beraber, OGL’in durumu bütün bu fiyaskodan önceki haline döndü. Ancak FRP sektörü, OGL’e dönecek mi henüz belirsiz. Kobold Press, Green Ronin ve MCDM gibi 5E için içerik üreten birçok firma, çoktan yeni planlar duyurdular. MCDM ve Kobold Press, kendi sistemlerini yapmaya devam ediyor. Green Ronin, OGL yerine ORC’a geçmeyi düşündüğünü açıkladı. OGL artık güvende olsa bile, bu şirketler OGL’e (ve dolayısıyla D&D ekosistemine) dönmeyebilir.
OGL’in eskisi gibi olmayacağına dair en net işaret, Paizo’nun bu gelişmelere tepkisi. Paizo, D&D 3.5’i temel alan Pathfinder, Pathfinder 2E ve Starfinder’ı çıkartan firma olarak iş modelini OGL üzerine kurmuştu. Wizards OGL v1.0a’yı kaldırma planlarını duyurunca, Pathfinder alternatif ORC adında yeni bir lisans duyurmuştu. Geçtiğimiz hafta ORC’a ilgi duyduklarını belirten üretici sayısı 1500’ü geçti. 27 Ocak’taki OGL hakkında geri adım haberinden sonra, Paizo Twitter’dan şöyle bir açıklama yaptı:
Wizards of the Coast’un OGL v1.0a’yı kaldırmamaya yönelik açıklamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Yine de geri alınamaz, kalıcı, sistemlerden bağımsız ve MÜRYO camiasına kâr amacı gütmeyen bir oluşumun idaresindeki bir açık lisansa ihtiyaç olduğuna inanıyoruz. ORC lisansı üstünde çalışmalarımız devam edecek, ilk taslağın katılacak yayıncıların geribildirimine açılacak şekilde Şubat ayında yayınlanacağını tahmin ediyoruz.
Yani OGL v1.0a değişmese bile, eskiden OGL’i kullanan birçok yayıncı geri dönmeyecek gibi. Artık OGL’e rakip olarak ORC ve daha aktif kullanılacak bir Creative Commons lisansı varken, Wizards FRP camiasının lideri olarak kalmayabilir.
Ofsayta Düşen Cubicle 7
Bütün bu hengame arasında en üzücü durum, Cubicle 7’ın zamansız 5E alternatifi duyurusu oldu. Cubicle 7, hem özgün sistemleriini, hem de 5E bazlı lisanslı oyunları çıkartan bir İngiliz yayıncı. Yüzüklerin Efendisi lisanslı The One Ring RPG’nin ilk edisyonu ve Doctor Who Roleplaying Game gibi oyunları var. Dahası, bu lisansların D&D tabanlı oyunları Adventures in Middle Earth (AiME) ve Doctors & Daleks gibi oyunları da yayınladılar. Özellikle AiME ve Doctors & Daleks nedeniyle, OGL lisansı Cubicle 7 için de önemliydi.
OGL fiyaskosu devam ederken Cubicle 7 kendisini garantiye almak istemiş olmalı. Bu nedenle 27 Ocak TSİ 21:00’de 5E ile tamamen uyumlu olacak kendi sistemlerini duyurdular. C7d20 adlı bu sistem, 2023 yılında çıkacak. D&D 5E ile tamamen uyumlu olacağı gibi savaş dışında oyun modları da içerecek.
Cubicle 7 muhtemelen bu duyuru için epey heyecanlıydı, ancak duyurularından iki saat sonra SRD 5.1’in Creative Commons lisansıyla yayınlandığı açıklandı. Bu durumda C7d20’nin 5E ile uyumlu olması pek önemli olmayacak. Cubicle 7 Kreatif Direktörü Emmet Byrne ise, konuya espritüel bir şekilde yaklaşmayı tercih etti. Byrne, Twitter’da Creative Commons duyurusundan sonra şöyle bir yorum yazdı: “Bu duyuruyu bugün yaptığımız için çok mutluyum. Bu duyuruyu gölgede bırakacak hiçbir gelişme de olmadı!”
OGL, Creative Commons Derken Başladığımız Yere Döndük
Aradan geçen 4 hafta, bir ton spekülasyon ve Wizards’ın halkla ilişkiler faciası sonrası neredeyiz? Açıkçası başladığımız yere döndük. Wizards’ın sinsice davranışından önce, OGL, kimsenin dokunmayacağı bir lisans olarak görülüyordu. Wizards’ın geri adım atmasından sonra, bu statüsünü koruyor. Ancak arada geçen sürede OGL’i kullanan binlerce yapımcı, lisansı terk etti bile. Bu değişiklik, hemen hissedilmese de FRP sektöründe uzun vadede birçok şeyi değiştirecek.
OGL’in çekiciliğini kaybetmesi, biraz da ironik. Bütün bu mesele, Wizards’ın OGL v1.0a’yı kaldırmaya niyetli olduğunun ortaya çıkmasıyla başladı. Wizards’ın bu niyetinin arkasında ise, OGL’i kaldırarak D&D markasından daha çok kâr elde etme isteği vardı. OGL altında içerik üretenlerden telif alacak, sadece kendi VTT’lerinin fiyakalı bir deneyim sunmasını sağlayarak rakipsiz bir gelir kapısı elde edeceklerdi. Ancak SRD 5.1’i Creative Commons’a çıkartarak, bütün bu planları imkânsız hale getirdiler. Artık SRD 5.1 ile D&D’ye rakip bir sistem, hatta D&D kurallarını kullanan bir bilgisayar oyunu çıkarmak mümkün. Yani Wizards’ın D&D markası üstünde istediği kontrol artık imkânsız. Haliyle Wizards’ın artık OGL v1.0a’yı kaldırmak için de hiçbir sebebi kalmadı.
Wizards of the Coast, Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan oldu desek yeridir. Bakalım sektörün geri kalanı nasıl pilavlar yapacak?
