D&D 5E Sona Ererken I: Dünyanın En Başarılı FRP Sisteminin Tarihçesi
2024 yılında, 9 senedir hayatına devam eden D&D 5E sona erecek. Kısa bir yazı dizisiyle, bitmeden 5E’ye bakalım dedik.
Çoğu kişi için FRP, Dungeons and Dragons ile eşanlamlı. D&D’nin şüphesiz en başarılı edisyonu ise, 2014 yılında çıkan 5th Edition (kısaca D&D 5E). 5E, bu zamana kadar çıkan bütün edisyonlardan daha çok sattı. Critical Role gibi oyun şovları sayesinde çok sayıda yeni oyuncuya ulaştı. 2023’te daha da popülerleşmesi muhtemel. Geçtiğimiz aylarda çıkan film ve birkaç gün önce çıkan Baldur’s Gate 3, oyunu anaakım ilgiye ulaştırdı. Halen 5E için çıkacak Glory of the Giants, Planescape ve Phandelver Campaign kitaplarını heyecanla bekliyoruz. Ancak D&D 5E’nin ömrünün sonuna yaklaştığımız bilinen bir gerçek. Oyunun yapımcısı (ve Hasbro’nun alt şirketi) Wizards of the Coast, 2024 yılında yeni bir edisyon yayınlayacak. Bu edisyonun hazırlıkları, şu anda One D&D Playtest süreciyle de devam ediyor. Dahası, bugün (19 Ağustos) D&D 5E’nin ana kural kitabı olan Player’s Handbook’un (PHB) çıkış yıldönümü. Bu vesileyle gelin, FRP fikrini ana akım medyaya yayan D&D 5E nasıl bugünlere geldi hatırlayalım.
D&D 5E: “Naftalin Edisyonu”ndan Tüm Zamanların En İyisine
D&D, şu anda FRP camiasında yenilmez ve her şeye kadir bir dev. Ancak 2012 yılında durum böyle değildi. 2012 yılında D&D, Hasbro tarafından rafa kaldırılmanın eşiğinde, iki elin parmaklarını geçmeyen çalışan sayısıyla ayakta tutulan bir markaydı. 2008 yılında büyük umutlarla yayınlanan D&D 4E, Hasbro için büyük hayal kırıklığı olmuştu. D&D’yi niş bir üründen 50 milyon dolarlık bir markaya çıkarma hedefiyle çıkartılan 4. Edisyon, fanlar tarafından büyük tepkiyle karşılaşmıştı. Wizards, D&D 4E için başta büyük planlara sahipti: Edisyon için sanal masaüstü uygulaması hazırladılar, kuralları netleştirdiler ve oyunun dünyalarını kurallarla uyumlu olacak şekilde yeniden tasarladılar. Ancak bu proje, her yönden başarısızlığa uğradı: Sanal masaüstü uygulaması, asla yayınlanamadı. Fanlar, büyü haneleri ve Büyük Teker Kozmolojisi gibi kural ve hikayelerin kenara atılmasına tepki gösterdi.
D&D 4E’nin yaptığı büyük değişiklikler, çoğunlukla reddedildi. O kadar ki, çoğu D&D 3E oyuncusu, yeni Edisyona geçmek yerine, D&D 3E’yi baz alan rakip oyun Pathfinder’a geçti. Dahası, FRP piyasasının tarihinde ilk kez, Pathfinder’ın satışları, bazı ölçümlere göre D&D’nin satışları geçti. D&D 4E, piyasadaki çoğu FRP sistemine göre daha iyi sattı. Ancak 4E, Hasbro’nun koyduğu büyük hedeflere ulaşamadı. Hasbro bu sebeple 4E’yi bir başarısızlık olarak gördü.
Bu başarısızlık karşısında, Hasbro, alt firması Wizards of the Coast’un küçük D&D ekibine son bir şans sundu: D&D için yeni bir Edisyon yapın, ama bunu rafa kaldırılmadan önceki son sürüm gibi hazırlayın. Eskiden ayda bir yeni D&D kitabı çıkartan Wizards, yeni edisyon için yılda 2-3 kitap gibi oldukça sınırlı bir yayınlama döngüsüne girecekti. Yeni hazırlanacak sürüm, sektörde “naftalin edisyonu” olarak bilinen bir şey olacaktı: Oyunun rafa kaldırılmadan önce alacağı son, hayatta tutması kolay hali. Wizards of the Coast, az sayıda çalışan, düşük bütçe ve düşük beklentilerle D&D 5E için çalışmalara başladı.
Küskün Fanları Barıştıran D&D Next
Wizards’ın D&D 5E için ilk hedefi, D&D 4E ile kaybettikleri oyuncuları geri kazanmaktı. Bunun için D&D 5E’nin baş tasarımcısı olarak, D&D 3E’nin yaratıcısı Monte Cook’u getirdiler. Monte Cook, Mike Mearls, Jeremy Crawford ve Chris Perkins ile beraber oyunu tasarlamaya başladı. Cook, Nisan 2012’de fikir ayrılıkları nedeniyle Wizards’ı bıraktı. Yine de yeni edisyonun gidişatı ve kime hitap edeceği belli oluyordu.
Wizards, 2012’nin Ocak ayında eski fanlarına ulaşmak için D&D Next kod adıyla yeni edisyon üstünde çalışmaya başladıklarını duyurdu. Daha sonra düzenli yazılarla oyunun gidişatı hakkında oyuncuları bilgilendirip, onlardan gelen tepkileri tasarım sürecine dahil etmeye başladılar.
Bu dönem Wizards sitesinde yayınlanan yazılar, D&D Next’in, “hepsini birleştirecek tek edisyon” olmak istediğini gösteriyordu. Tasarımcıların iddiası, D&D Next’in oldukça esnek bir temele sahip olacağıydı. Bu esnek temel, eski edisyonlara benzetilmek için bir sürü ek kuralla desteklenebilecekti. Böylece aynı masada bir oyuncu D&D 4E’deki gibi günde bir yenilenen özelliklere sahip bir karakterle oynarken, başka bir oyuncu eski usül büyü hazırlayan bir büyücü oynayabilecekti. Farklı kural seçenekleri, bazı D&D Next masalarının AD&D gibi zorlu ve ölümcül olmasını, bazı masaların D&D 3.5 gibi güçlü ama dengeli seçenekler sunmasını, bazı masaların ise Basic D&D gibi sade olmasını sağlayacaktı. Bu “modüler” oyun deneyimi sözü, D&D Next’in oldukça ilgi çekmesini sağladı. Her ne kadar ortaya çıkan oyun, söz verildiği kadar “modüler” olmasa da, eski edisyonların nostaljik oyun hissini yakalamada başarılı olacaktı.
Wizards, D&D Next için fanlara başka zeytin dalları da uzattı. Wizards, farklı edisyonlarda D&D’den kopmuş oyuncuları kazanmak istiyordu. Bu yüzden bütün zevklere hitap etmeye çalıştı. Tasarım ekibine, sadece D&D 4E’den kalma çalışanlar ve D&D 3E müdavimi Monte Cook’u değil, TSR dönemi D&D oyunlarını yeniden yaratan OSR camiasından insanları da kattılar.
D&D Next Playtest: 175.000 Kişi D&D’yi Şekillendiriyor
2012’nin ilk aylarında başlayan D&D Next’in tasarım süreci, Mayıs 2012’de halka açıldı. Herkese açık bir oyun testi (public playtest) başlatan Wizards, Mayıs 2012’den Eylül 2013’e kadar herkesin oyunun tasarım sürecini görmesini ve yorum yapmasını sağladı. 12 farklı playtest paketi yayınlanan bu süreçte, fanlar farklı tasarım fikirlerini deneyip, tasarımcılara doğrudan erişme imkânı buldu.
Playtest Yeni Çıktığında FRPnet ne demiş buradan bulabilirsiniz!
Bu noktada, böyle bir playtest sürecinin ne kadar ender ve ilginç olduğunu belirtmem gerek. Ortada, bütün bir hobiyi doğurmuş ve büyük bir şirketin elinde tuttuğu bir marka var. Bu markanın gelecek sürümü tasarlanırken, tasarımcılar doğrudan fanlarla iletişim halinde kaldılar. Bu süreçte 175.000’den fazla oyuncu, oyunu deneyip yapımcılara fikir verdi. Böyle büyük bir oyun için, bu kadar şeffaf bir geliştirme süreci, bu zamana kadar pek görülmüş bir şey değildi.
D&D Next playtest süreci, çoğu açıdan ilginçti. Şahsen, Playtest’i ucundan yakalayabilmiştim. O dönem oyuncular arasında yeni edisyon için umut ve merakı arttırdığını söyleyebilirim. Dahası, playtest oyuncuların isteklerini doğrudan iletmeleri için benzersiz bir fırsat sundu.
D&D Next Playtest Mükemmel Miydi?
Ancak playtest’in tamamen sorunsuz geçtiğini de düşünmüyorum. Oyunun tasarımını çoğunluk fikrine bırakmanın bir etkisi de, ilginç ama popüler olmayan birçok fikrin kaybedilmesi oldu. Örneğin Sorcerer (Sihirbaz) sınıfı, D&D Next’te son derece değişikti: Wizard’ın (Büyücü) aksine büyü yeteneği daha kısıtlı olsa da, büyü yaptıkça kökeninin güçleri daha fazla uyanmaya başlıyordu. Örneğin ejder kökenli bir sihirbaz, büyü yaptıkça daha pullu oluyor, saldırmak için kullanabileceği pençeleri ortaya çıkıyordu. Ancak bu ilginç Sorcerer yorumu, Playtest’te çok ilgi görmedi. Bu fikrin kenara atılmasıyla beraber, D&D 5E’nin nihai basımında Sorcerer, Wizard’ın gölgesinde kalan bir kopyaya dönüştü.
Aynı şekilde Fighter (Dövüşçü) sınıfı, D&D Next playtest’inde taktiksel bir dövüşçüydü: Bütün Fighter’lar, değişik manevralara sahipti. Ancak çoğu oyuncu, Fighter’ı “yeni oyunculara verilen basit sınıf” olarak gördüklerinden bu seçenekleri beğenmediler. Sonuç olarak Wizards, Fighter’ın manevralarını sadece Battlemaster (Savaş Ustası) arketipine kaydırdı. Diğer Fighter seçenekleri ise her tur “Silahımla vuruyorum, turumu bitiriyorum” döngüsüne giren basit bir sınıf olarak kaldılar. Bu tür değişik ve cesur fikirler, Playtest’in herkesi memnun etmeye çalışan doğasından dolayı oyunun son haline ulaşamadılar. Ama sonuçta, herkese hitap eden bir edisyon hazırlanmış oldu.
2014: D&D 5E Meydana Çıkıyor
Eylül 2013’te D&D Next Playtest’i sona erdi. Wizards’ın D&D ekibi ise oyunun son halini hazırlamaya başladı. 3 Temmuz 2014’te, D&D 5E’nin temel kuralları yayınlandı. 110 sayfalık bu PDF dosyası, D&D 5E’de basit bir karakter yaratıp oynamak için gerekli bütün kuralları içeriyordu. İnsan, Cüce, Elf ve Buçukluk ırklarının yanında Cleric (Ruhban), Fighter, Rogue (Düzenbaz) ve Wizard sınıflarının Level 1’den 20’ye bütün özelliklerini tanıtıyordu. Ayrıca oyunun ekipman, dövüş ve beceri (skill) kurallarını içeren bu döküman, D&D 5E’yi dünyaya tanıttı. Temel kuralları halen, ilk çıktığı haliyle şu linkten bulabilirsiniz. Ayrıca 2018 yılında çıkan, DM için kuralları da içeren son versiyonu da halen Wizards’ın sitesinde ücretsiz olarak mevcut.
D&D 5E’nin hem oyuncu, hem DM’lerin kullanabileceği şekilde çıkması, 15 Temmuz 2014’te Starter Set’in çıkmasıyla gerçekleşti. Hazır karakterler, basit bir kural açıklaması ve Lost Mines of Phandelver adlı, karakterleri Level 1’den 5’e götüren bir macera içeren bu set, D&D 5E için başarılı bir başlangıç oldu. Lost Mines of Phandelver, D&D 5E için başarılı bir başlangıç kitabı oldu. Öyle ki, uzun yıllar boyunca “D&D 5E oynatmaya başlamak istiyorum, ne yapayım?” diyen yeniyetme DM’ler, “Lost Mines oynat!” cevabını aldı. Bu macerayı oyuncu olarak deneyimlemiş biri olarak, gerçekten temiz ve eğlenceli bir macera olduğunu söyleyebilirim, ama her D&D kitabı hakkında detaylı yorumları, bu yazı dizisinin sonraki bölümlerinde sunacağım zaten.
PHB, MM, DMG ve Yeniden Doğuş
D&D’yi biliyorsanız, oyunun kurallarının genelde üç farklı kitap olarak sunulduğunu duymuşsunuzdur. Oyuncular için tasarlanan Player’s Handbook (PHB), oyundaki farklı canavarları içeren Monster Manual (MM) ve DM’ler için tavsiye ve ek kurallar içeren Dungeon Master’s Guide (DMG). D&D 5E için bu üç ana kitap, 2014’ün geri kalanında parça parça çıktı. Önce 19 Ağustos 2014’te PHB geldi. Daha sonra 30 Eylül 2014’te MM yayınlandı. Son olarak 9 Aralık 2014’te DMG’nin çıktı ve böylece, D&D 5E kuralları tam olarak yayınlandı.
D&D 5E’nin çıkışı, oldukça pozitif tepkilerle karşılaştı. Çoğu oyuncu, oyunun eski edisyonların hissini verebilmesini övdü. D&D 4E’de terk edilen birçok temel D&D fikrinin geri dönmesi de, küskün fanları geri kazandırdı. D&D 5E, sadeliği ve öğrenimi kolay kuralları ile de büyük beğeni topladı.
2015-2019: Yavaş Kitaplar ve Critical Role ile Başlayan Büyüme
Wizards, D&D 5E’nin çıkışını kazasız belasız atlattıktan sonra, oyunu yavaş ve istikrarlı bir şekilde büyütmeyi planlıyordu. D&D 3E ve 3.5 sırasında çok fazla yan kitap çıkarmanın oyunun dengesini bozduğunu görmüşlerdi. Bu nedenle D&D 5E’yi yavaştan almaya karar verdiler. 2015’te, 2016’da ve 2017’de Wizards yılda sadece üç kitap yayınladı. Sonraki yıllarda da yılda sadece 4-5 yeni kitap gördük. Dahası, yayınlanan çoğu kitap, eski edisyonlara göre daha az içeriğe sahipti. D&D’nin resmi dünyası Unutulmuş Diyarlar (Forgotten Realms) için D&D 3.5’te çıkan evren kitabı, 320 sayfalık ve her yeri bilgiyle dolup taşan bir rehberdi. Aynı kitabın 5E versiyonu olan Sword Coast’s Adventurer’s Guide ise, 161 sayfalık, sadece Kılıç Sahili (Sword Coast) bölgesini sığ bir şekilde tanıtan kısa bir kitap. Bu az sayıda ve kısa kitap yayınlama stratejisi, 5E’ye minimal bir bütçe ayrıldığını da gösteriyordu.
Kitapların sayısı daha az ve içerikleri daha sığ olsa bile, 5E kitapları oldukça ilgi gördü. Out of the Abyss, Curse of Strahd gibi maceralar beğeni topladılar. Xanathar’s Guide to Everything ve Volo’s Guide to Monsters gibi kural ve canavar kitapları DM’lere yeni seçenekler sundular.
Critical Role ve Beklenmedik Büyüme
Ancak D&D 5E’nin tarihindeki en önemli gelişme, Wizards of the Coast’tan bağımsız gelişti. Felicia Day’in yönetimindeki Geek & Sundry adlı Twitch kanalı, Kaliforniya’da ünlü ses sanatçılarının evlerinde oynadıkları D&D oyununu bir şov olarak yayınlamaya karar verdi. DM olarak Overwatch’tan Cassidy’nin sesi Matthew Mercer, oyuncular arasında ise WoW’dan Illidan’ın sesi Liam O’Brien ve Jaina Proudmoore’un sesi Laura Bailey, Last of Us’tan Ellie’nin sesi Ashley Johnson gibi ünlülerden oluşan ekip ile Critical Role, Mart 2015 tarihinde yayınlanmaya başladı. Bu ekip, evdeki oyunlarında aslında Pathfinder sistemini kullanıyordu. Ancak kurallarının basitliği nedeni ile şov için D&D 5E’ye geçmeye karar verdi. Critical Role, masada oyun oynayan arkadaş grubunun sıcaklığını, profesyonel oyunculuk kabiliyeti ile birleştirdi. Bu formül tuttu ve şov çok kısa sürede çok hızlı bir şekilde büyüdü. Critical Role’un büyümesiyle, D&D 5E de yepyeni bir oyuncu kitlesine ulaşmaya başladı.
D&D 5E’nin büyümesindeki tek büyük etken Critical Role değil elbette. D&D 5E, isteseniz bir araya getiremeyeceğiniz bir fırsat kombinasyonunda ortaya çıktı. Geek her şeyin ana akım popülerliğe ulaşması, Stranger Things gibi dizilerde D&D’den bahsedilmesi ve daha birçok etmen D&D 5E’ye eski edisyonların ulaşamayacağı bir erişim sağladı. Critical Role da bunun üstüne D&D’yi “oynayan birisinden öğreneceğin ezoterik bir oyun”dan “açıp izleyebileceğin içerik”e dönüştürdü. Eskiden D&D öğrenmenin tek yolu açıp kitapları okumak, ya da halihazırda oyunu bilen birisinden öğrenmekti. Ancak Critical Role ve benzeri şovlar çıktığından beri durum farklı. Artık oyunu öğrenmek isteyenler bu şovları açıp oyunun somut olarak nasıl oynandığını izleyebiliyor. Bu da D&D’yi öğrenmeyi kolaylaştırdı elbette. Ancak bu kadar hızlı büyüme, D&D 5E’nin “naftalin edisyonu” planlarının değişmesine de neden olacaktı.
2020-2022: Naftalin Edisyonu 5E, Kitle Pazar Edisyonu Oluyor
Bu yazı boyunca fark ettiyseniz, 5E’nin büyümesi Wizards için sürpriz oldu. 5E’yi niş bir pazar için son edisyon olarak planlamışlardı. Ancak 5E, doğru zamanda doğru yerde durarak inanılmaz bir popülerliğe ulaştı. O kadar ki, D&D 5E’nin toplam satış rakamları, diğer bütün D&D edisyonlarından daha büyük. 80’lerdeki D&D çılgınlığının ortasında çıkan Advanced Dungeons & Dragons bile 1,5 milyon satmıştı. D&D 5E’nin ise 3 milyona yakın sattığı tahmin ediliyor. Kısacası, D&D 5E oynayan insanların ezici çoğunluğu, daha önce hiç D&D oynamamış insanlar.
5E’nin bu kadar büyümesi, oyunun evriminde ilginç bir değişime sebep oldu. D&D 5E ilk çıktığında, oyunun amacı bir “nostalji edisyonu” olarak eski fanları memnun etmekti. Hitap ettiği kitle, D&D 4E’de kaybedilen insanlardı. Ancak bu büyük patlamanın ardından, D&D 5E oyuncularının demografisi değişti. Yeni oyuncular, eski edisyonları bilmiyorlardı ve eskiden oyunun nasıl oynandığını pek de önemsemiyorlardı. D&D, eskiden beri zindan gezme, kaynak yönetme ve hayatta kalma temalı bir oyundu. Ancak bu yeni oyuncu kitlesi ise Critical Role’dan feyz alıyordu. Karakterlerin kişisel hikayelerinin öne çıktığı epik hikayeler oynamak istiyorlardı. Wizards da finansal olarak akıllıca olan seçimi yaptı. Eski fanları bir kenara bırakarak oyunu yeni fanlar için şekillendirmeye başladı.
D&D “Woke” Mu Oldu? (Cevap: Hayır)
Bu şekillendirme, 2020 yılında siyasi bir yön kazandı. 2020 yazında ABD’deki ırkçılık karşıtı protestolar sonrası, Wizards oyunun kapsayıcı kimliğini öne çıkarmaya karar verdi. Bundan, D&D’nin “gerçek” fanlarını terk edip “woke” tayfaya yaranmaya çalıştığını iddia ettiğim anlaşılmasın. D&D, her FRP oyunu gibi, yaratılışından beri toplumdan dışlanmış insanları içinde bulunduran bir oyun. Oyunu “çaldığı” iddia edilen LGBT+ bireyler, oyunun tarihinin başından beri varlar. Örneğin D&D’nin kült zindanlarından biri olan ve 1979 yılında çıkan Caverns of Thracia, trans bir birey olan Jennell Jaquays tarafından yazıldı. Dahası, ork, goblin, kobold gibi “canavarımsı” addedilen ırkların oynanabilir seçenekler olarak sunulması (ve bu ırkları hiç sorgulamadan biçme hakkımız var mı tartışmaları) da yine ilk edisyondan beri var olan şeyler. Kısacası oyunun bir kitle tarafından “elden götürüldüğü” yok.
Ancak yayımcı şirket Wizards, kendi inisiyatifiyle oyunun “geride kalmış” kültürel stereotiplerini yontmaya karar verdi. D&D’nin herkese açık olduğunun altını çizmek için bazı değişikliklere gittiler. Irklara bağlı kabiliyet bonuslarının kaldırılması, alignment gibi ahlaki yargı içeren mekaniklerin oyundan silinmesi ve oyunda temsil edilen farklı kültür, cinsiyet ve yönelimlerin artırılması… Bu değişikliklerin bir kısmı kör kör parmağım gözüne şeklinde yapıldı. Bir kısmı ise (Radiant Citadel dünyası gibi) sözkonusu kültürlerden insanlara ses veren yaratıcı ürünlerle yapıldı. Ancak şu kesin: 5E, yeni kitlesinde hızla büyüyor. Bunda Covid sırasında herkesin D&D’yi denemeye karar vermesi de rol oynadı tabi. Yine de oyun, bu yön değişikliğinden beri hiç olmadığı kadar popüler.
Niş Üründen Milyar Dolarlık Hedeflere
Bu popülerliğin kapsayıcılık dışında önemli bir etkisi daha oldu. D&D, Hasbro’nun var olmasına izin verdiği bir ürün olmaktan çıktı. Hasbro’nun en önemli markalarından biri haline geldi. Wizards of the Coast, 2021 ve 2022 yılında Hasbro’nun gelirinin %70 ila 75’inin kaynağı oldu. 2021 yılında Wizards, tek başına 1 milyar dolar kâr elde etti. O kadar ki, Hasbro asıl alanı olan oyuncak sektöründe zarar ederken, Wizards geliriyle bu zararı kapatmaya başladı. Wizards’ın sadece Magic the Gathering ve D&D ile elde ettiği bu gelir, takdire şayan. O kadar ki, Wizards, D&D için vites büyütmeye karar verdi. 2008 yılında D&D, 50 milyon dolarlık marka olma hedefini kaçırmıştı. Ancak Wizards, 2024 yılında D&D’yi milyar dolarlık bir marka haline gelmeye hazırlanıyor.
Ancak bu milyar dolarlık marka olma hazırlığı, D&D 5E’de bir tasarım değişikliği ile beraber yaşandı. Oyunun baş tasarımcısı Mike Mearls, sessiz sedasız D&D’deki rolünden alındı. Oyun kurallarının tasarımı sadece Jeremy Crawford ve Chris Perkins’in sorumluluğuna geçti. D&D’nin yazar ekibi, hızlı değişimlere uğradı. 2020 yılından itibaren çıkan kitaplar da bu değişimi yansıtmaya başladı. Tasha’s Cauldron of Everything’den beri çıkan farklı karakter seçeneklerine bir bakın. Eski 5E seçeneklerine göre bariz farklılıklara sahip olduğunu göreceksiniz. Aynı şekilde yeni macera ve evren kitapları, eskisinden farklı tasarlanıyor. 2019’da çıkan Eberron: Rising From the Last War, 320 sayfalık, detaylı bir kitaptı. 2022’de çıkan Spelljammer: Adventures in Space ise, 64’er sayfalık üç kitapçıktan oluşuyor. Spelljammer, çoğu konuda bilgi kırıntıları ile yetinen (ama çok güzel çizimlere sahip olan) bir set.
Bir D&D edisyonunda büyük tasarım değişikliklerinin olması, genellikle yeni bir edisyonun habercisidir. Nitekim, Tasha sonrası tasarım değişikliği de öyle oldu ve 2022’de 5E’nin son demlerini görmeye başladık.
2022-Günümüz: OneD&D, OGL Fiyaskosu, Film ve Oyun Atılımları İle D&D 5E’nin Sonu
Wizards, D&D 5E’nin değişeceğini, Ağustos 2022’deki Wizards Presents panelinde duyurdu. OneD&D adındaki yeni süreç, iki koldan gelişti. 5E kuralları için bir güncelleme ve üç boyutlu bir sanal masaüstü (virtual tabletop) duyuruldu. 2024’te çıkacağı duyurulan yeni kurallar ve masaüstü, D&D’nin nihai hali olarak planlanmıştı. Dahası, OneD&D, tıpkı D&D 5E’nin D&D Next’le şekil alması gibi, herkese açık bir Playtest içerecekti. OneD&D, ilk çıktığında epey ilgi uyandırdı (hatta FRPnet adına haberde heyecanlanan bendim). OneD&D playtest’i, ilk haftasında D&D Next’in katılımcı sayısını aştı.
D&D’nin geleceği emin ellerde gözüküyordu ki, Wizards kendi ayağına sıkmaya karar verdi. Aralık ayından itibaren söylentiler dolaşmaya başladı. Wizards, OneD&D ile asla geri çekmeyeceklerine söz verdikleri açık kullanım lisansı OGL’i geri mi çekecekti? Wizards, başta bu iddiaları şiddetle yalanladı. Daha sonra bu konu hakkında yakında açıklama yapacaklarını söylediler.
Daha sonra neler olduğunu Ocak ayında yaptığımız haberlerden takip edebilirsiniz.
Open Game License, Wizards of the Coast Tarafından Güncelleniyor: D&D Artık Özgür Olmayacak Mı?
Wizards of the Coast Geri Adım Attı: Open Game License Yeniden Düzenlenecek
D&D 5E Creative Commons Lisansında OGL Tartışmaları Sona Erdi
Uzun lafı kısası, Wizards bütün FRP şirketlerini ve oyuncularını karşısına aldı. Başta kararlarında diretseler de sonunda geri adım attılar. En sonunda, D&D 5E kurallarını eskisinden daha da açık bir şekilde yayınladılar. Eskiden D&D 5E ile uyumlu içerik üreten birçok firma ise, kendi yollarına gitmeye karar verdi. Sonuç olarak Wizards, kendi başına korkunç bir halkla ilişkiler kâbusu sardı. Daha da kötüsü, kendi ekosistemindeki birçok firmayı kaybetti.
OGL draması dışında 2023, Wizards’ın D&D’yi yeni kitlelere ulaştırma yılı oldu. Nisan’da çıkan D&D: Honor Among Thieves, bizce çok güzel olsa da gişede beklenen başarıya ulaşamadı. Ancak 3 Ağustos’ta yayınlanan Baldur’s Gate 3, D&D 5E’nin bilgisayar oyunlarıyla mükemmel karışımını sundu. BG3, çıkış haftasında aynı anda 800.000 oyuncu tarafından oynandı. Metacritic’te tüm zamanların en iyi bilgisayar oyunu sıralamasını aldı. Böylece D&D için büyük bir başarı oldu. Baldur’s Gate 3 üzerinden ne kadar insan masaüstü D&D ile tanışacak, onu gelecekte göreceğiz.
5E’nin Son Günleri: 2024’e Doğru
Artık D&D 5E’nin ömrü sayılı diyebiliriz. Wizards elbette halen D&D 5E için içerik üretiyor. Yakın zamanda devler hakkında bilgi içeren Bigby Presents: Glory of the Giants kitabı çıktı. Çıktığı gibi, içerisinde AI ile geliştirilmiş çizimler olduğu için yine polemik yarattı. Halihazırda çıkacağını bildiğimiz birkaç kitap daha var:
- Lost Mines of Phandelver’ın devamı, kozmik korku macerası Phandelver and Below (19 Eylül)
- Planescape: Adventures in the Multiverse (16 Ekim)
- Deck of Many Things odaklı The Book of Many Things (14 Kasım)
- Vecna’yı konu alacağını bildiğimiz, çoklu evrende geçen bir macera kitabı
2024’te çıkacak yeni edisyon, D&D 5E ile uyumlu olacağından bu kitaplar halen kullanışlı olacaklar. Ancak yeni kurallar, 5E kadar popüler olacak mı, onu ancak zamanla göreceğiz…
