Yandı, Bitti, Kül Oldu – Yanan Tanrı İncelemesi

Haşhaş Savaşı serisinin son kitabı Yanan Tanrı ile hikaye sahip olması gereken ciddi tonu kazanıyor. Serinin üç kitabını da değerlendirdiğimiz bu inceleme yazısında ikinci kitapta olanları da hatırlatıyoruz.

Öncelikle bu inceleme yazısında çoğunlukla üçlemenin son kitabını tartışacağımızı belirteyim. Yazıya ikinci kitabı özetleyerek başlayacağız. Dolayısıyla önceki kitapları okumadıysanız sizi spoiler açısından güvenli olan diğer yazılarımıza yönlendireyim:

Sadece ilk roman olan Haşhaş Savaşı’nı okuduysanız oradaki olayları özetlediğimiz ve ikinci kitap olan Ejderha Cumhuriyeti‘ne dair görüşlerimizi spoiler vermeden yazdığımız yazıya buradan ulaşabilirsiniz. Yok eğer daha seriye hiç başlamadıysanız Haşhaş Savaşı’nı incelediğimiz yazıyı da buradan okuyabilirsiniz.

İnceleme okumakla uğraşmadan seriye dair kısacık fikrimizi almak istiyor olabilirsiniz. Bu durumda hikayenin sürükleyici ve ilgi çekici olduğunu söyleyebilirim. Avatar: The Last Airbender‘ı beğeniyorsanız bu seriyi sevme ihtimaliniz var. Çünkü olaylar, dünya tasarımı ve bazı karakterler arasında benzerlikler yadsınamaz. Fakat Aang ve dostlarının arasındaki sıcacık arkadaşlığın benzerini bu kitapta bulmak mümkün olmayacak. Ayrıca üçüncü kitapta Avatar ile olan benzerlikler de hayli azalıyor.

Buradan itibaren Haşhaş Savaşı serisinin ilk iki kitabını okumayan okurlarımız için spoiler olacak. Dolayısıyla okumayı burada bırakmanızı tavsiye ederiz.

Ejderha Cumhuriyeti – İkinci Kitapta Neler Olmuştu?

İlk kitabın özeti burada yer alıyor. Orada bıraktığımız yerden devam ediyorum.

Korsanlar

Mügen Adası’ında katliam yapan Rin’i Cike ve Kitay bulmuş, İmparatoriçe Su Daji’nin ihanetinden haberdar olmuşlardı. Altan’ın yasını hâlâ tutan Rin’in, Kitay ile arası Rin’in sebep olduğu katliam sebebiyle açılmıştı. Bu soğukluk ikinci kitabın başında da devam ediyor.

Kendini yersiz yurtsuz ve İmparatoriçe’nin düşmanı bulan Cike, korsanlar kraliçesi Moag ile işbirliği yapıyor. Onun düşmanlarını öldürmek karşılığında Su Daji’ye karşı Moag’ın desteğini alacaklar. Ancak son hedeflerine gittiklerinde Cike karşısında İmparatoriçe’yi görüyor. Rin öfkesine hakim olamayarak alev alıyor ve onu güvene çekmek isteyen Tilki Unegen’i kazayla yakıyor. Unegen Cike’ı terk ederken şifacıları Enki de onunla birlikte geride kalıyor.

Moag son görevlerindeki başarısızlıkları sebebiyle Cike’a öfkeli. O yüzden onlara bu kez zor bir görev veriyor. Ve şaman grubumuz batırmakla görevli oldukları gemiyle karşılaşınca geminin üstün teknolojisi karşısında afallayıp esir düşüyor. Kısa sürede geminin başında Ejderha Vilayeti Prensi Nezha‘yı görüyoruz. Böylece Rin, Nezha’nın ikinci kez ölümden güçlü bir şekilde geri döndüğüne tanık oluyor.

Ejderha Vilayeti

Nezha, Cike’ı bir teklif için Ejderha Vilayeti Kralı olan babasıyla görüşmeye götürüyor. Kral Vaisra, İmparatoriçe Su Daji’yi tahtından ederek bu toprakları Cumhuriyet rejimi ile yönetme hayalinden bahsediyor. Rin ve Cike’a da İmparatoriçe’ye karşı desteğini sunuyor. Ejderha Vilayeti’nin gücünden, teknolojisinden ve zenginliğinden gözleri kamaşan Rin, Nezha ile aralarındaki ilişkiden de biraz etkilenerek Ejderha Cumhuriyeti hayaline ortak oluyor.

Ancak savaş ve kıtlıktan en ağır etkilenmiş olan güneyli vilayetler dahi Ejderha Vilayeti Kralı’nın devrim önerisine sıcak bakmıyor. Dolayısıyla Vaisra, Rin’i İmparatoriçe’ye teslim edecekmiş gibi göstetip düşmanın inine Anka’yı salıyor. Fakat Daji öngöremedikleri bir yetenekle Rin’in zihnini mühürleyerek Anka ile olan bağını koparıyor. Cike’ın en güçlü şamanı olan Changhan’ın yardımlarıyla Rin ve Vaisra sarayı canlı terk edebiliyor. Ancak Vaisra ağır yaralanıyor.

Rin zihirli mührüyle Anka’ya ulaşamazken Ejderha Vilayeti gözündeki değerini aniden kaybediyor. Nezha’nın ağabeyi Jinzha ve babası Viasra artık Rin’e daha aşağılar bir tavırla yaklaşıyorlar. İlk kitaptan beri sevgiye muhtaç olduğunu görüğümüz Rin de bu durum karşısında onların sevgisini geri kazanabilmek için onların ağzından çıkan her emri sorgusuz sualsiz yerine getirmeye çalışıyor. Nezha ile antrenman yaparak dövüş yeteneklerini de geri kazanmaya çalışıyor.

İç Savaş: Ejderha Saldırıyor

Ejderha Vilayeti’nin İmparatoriçe’ye suikast girişiminde bulunması bir iç savaş başlatıyor. Dolayısıyla diğer vilayetler de bu İmparatorluk – Cumhuriyet savaşında kendilerine bir taraf seçmek zorunda kalıyor. Açlıktan ve yoksulluktan kırılmak üzereyken bir de toprakları haydut işgalinde olan güneyli vilayetler Ejderha’nın yanında yerlerini alıyor. Fakat Rin kısa sürede kendisi gibi güneydeki vilayetlerden gelen halkın, Ejderha Vilayeti’ne sığındıklarında da şehirlerin ve surların dışında yine açlığa ve ölüme terk edildiklerine bizzat şahit oluyor.

Ejderha Vilayeti’nin savaşı kazanmak için desteğe ihtiyacı oluyor. Bu yüzden önceki Haşhaş Savaşı’nda bu toprakları Mügen’e karşı savunmak konusunda yardımcı olan Hesperyalıları yardıma çağırıyorlar. Böylece Nezha’nın annesinin zaten Hesperyalılarla yaşadığını öğreniyoruz. İleri teknoloji ürünü olan gemileri ve zeplinleri ile Ejderha Vilayeti’ne gelen Hesperyalılar, savaşa dahil olmadan önce durumu bir süre gözlemlemek ve Rin üzerinde deneyler yapmak istiyorlar. Tek Tanrılı dine inanan bu halkın rahibesi Rin’in içindeki şeytanın yok edilebilir olup olmadığını test etmek istiyor. Vaisra onların bu talebini kabul ediyor. Onları yanına çekebilmek için de oğlu Jinzha komutasındaki donanmasını nehirler üzerinden İmparatoriçe’nin sarayına doğru yolluyor.

Jinzha ve donanma başta ezici üstünlük sağlasa da Saray’a yaklaşınca stratejik olarak güçlü konumlanmış bir savunma ile karşı karşıya geliyorlar. Ayrıca bulundukları bölgede de İmparatorluk askerleri nehre her ne yaptıysa balıklar ölüyor ve su zehirli. Dolayısıyla Ejderha Vilayeti bu saldırıyı yapacaksa yemeği ve suyu olmadan yapacak. Jinzha geri çekilirse Hesperya’yı yanına çekemeyeceğinin farkında. Bu yüzden saldırı emri veriyor.

Kıyamet

Ejderha’lar geri kaçamayacakları pozisyona ilerledikten hemen sonra ilk kitabın sonunda kaçan Şaman, Rüzgar Tanrı’sının vücut bulmuş hali Feylen de ortaya çıkıyor. İmparatoriçe Su Daji onu da kendi yanına çekmeyi bir şekilde başarmış. Rin, Feylen’e karşı güçsüz kalırken Nezha kendi şaman güçlerini kullanarak Rin’in de dahil olduğu bir grup askeri bu katliamdan kurtarmayı başarıyor. Böylece Nezha’nın ölümden dönme yeteneğini de aslında şamanik güçlerinden aldığını öğreniyoruz.

Batan gemilerden ve katliamdan savrulup uzaklaşan Rin, Kitay, Chaghan ve ikiz kız kardeşi Qara bir grup Hesperyalı ile birlikte ikizlerin akrabası olan Sorqan Sira tarafından bulunuyor. Üçlü’ye şamanik güçlerini öğreten ve onların ihanetine uğrayan bu halk Rin’e de yardım eli uzatıyor. Chaghan ve ikizi arasındaki özel bağ gibi Kitay ile Rin’in ruhunu çapalamayı teklif ediyor. Bu çapalama sayesinde Rin ile Kitay birbirlerinin hislerini ve düşüncelerini duyabilir hale geliyorlar ve adeta tek bir bütüne dönüşüyorlar. Ve yine bu sayede Rin’in zihnindeki mühür kırılıyor ve Anka Kitay’ın zihninden onunkine akıyor. Artık iki kişinin zihniyle kontrol edildiği için alevini hakimiyet altına almak da daha kolay oluyor.

Çapa ölüm sırasında kırılmış olmalı, yoksa iki ruh birden ölür. Bu sebeple Chaghan, Qara ile mührünü kırıyor. Zira akrabaları arasında Sorqan Sira’ya karşı çıkanlar oluyor. Kuzeni Bekter Qara’yı yaralayıp öldürüyor. Bu süreçte Rin, Chaghan’ın aslında Cike şamanlarını kontrol edip akrabalarına rapor veren bir casus olduğunu öğreniyor.

Chaghan Rin ve Kitay’dan ayrılıp kuzeye at sürüyor. Halkının yardımına gitmeye çalışıyor.

İç Savaş: Ejderha Savunuyor

Nezha’nın abisi Jinzha ölmüş. Nezha bir şekilde kaçmayı başarmış.

Şehrin duvarları dışında güneyli halklar ölüyor. Orada dolaşan Rin, üvey kardeşi Kesegi ile karşılaşıyor. Onu gördüğüne çok sevinse de kardeşinin son yıllarda çok değiştiğini fark ediyor. Ona yardım etmek istese de elinden hiçbir şey gelmiyor. Ancak Hesperyalı bir askerin bir mülteci kıza tecavüz ettiğini görünce kendisini tutamıyor ve askeri öldürüp cesedini kanala fırlatıyor. Bunun Hesperya ile aralarındaki ilişkiyi zedeleyeceğini bildiğinden olayı gizli tutmaya çalışıyor.

İmparatorluğun donanması Ejderha Vilayeti’ne saldırıp Cumhuriyet’i yok etmek için yola çıkıyor. Kitay, Rin’e bir kanat sistemi inşa ediyor ve bu sayede Rin Anka’nın alevleriyle havayı ısıtıp uçabilmeye başlıyor.

Rin, Hesperyalıların kendi üzerinde deney yapması, güneyli halklara kötü davranılması ve Vaisra’nın hatalı kararları sebebiyle Cumhuriyet’ten soğumuş durumda. Onlarla olan bağını koparmayı düşünüyor. Bu noktada yine korsanlar kraliçesi Moag’dan yardım istemeyi planlıyor.

Feylen ve donanma saldırıyor. Rin, Feylen’i bir dağdan kopup gelen kaya parçalarının altına gömmeyi başarıyor. Rin nihayet Su Daji ile de karşı karşıya geliyor. Ancak bu karşılaşma sırasında başından beri yanlış tarafta olduğuna dair içine bir şüphe düşüyor. Daji ile birbirlerini öldürebileceklerken özgür bırakmayı seçiyorlar.

Sürpriz Son

Rin, Venka, Nezha ve Kitay bu zaferlerini içerek kutlamaya karar veriyorlar. Rin de bu kutlamanın ardından geceyarısı Ejderha Vilayeti’ni gizlice terk edecek. Ancak partinin sonunda Nezha ile başbaşa kalıyorlar. Rin’in aklından romantik düşünceler geçerken Nezha onu sırtından bıçaklıyor. (Kelimenin tam anlamıyla). Ardından da askerler gelip Rin’i tutukluyor. Zindanda kaldığı sürede Hesperyalıların onun üzerindeki deneyleri devam ediyor. Ve annesinin, Nezha’yı şamanik güçlerinden kurtarması umuduyla bu deneyleri desteklediğini öğreniyor. Ancak Hesperyalılar’ın Nezha’nın güçlerinden haberdar olmadığını fark eden Rin, intikam hevesiyle bu bilgiyi Rahibe’ye bağırıyor.

Rin zindandayken Cike’ın bazı üyeleri meydanda idam ettiriliyor. Kitay ile çapa sayesinde iletişim kuruyorlar ve Kitay onu zindan kulesinden kurtarıyor. Ancak bu kurtarma operasyonunda Rin’in sağ kolu parçalanarak kırılıyor. Şaman olmadığı için Cike idamından kurtulmayı başaran Ramsa, Kitay ve Rin’e zaman kazandırmak için kendini feda ediyor. Bu sayede Rin, Kitay ve Venka bota atlayıp Moag’a doğru gidiyorlar. Nezha onların kaçışına yetişiyor. Ancak kıyıda durarak onları seyretmekle yetiniyor.

Yanan Tanrı Ne Anlatıyor?

Rin bir kez daha öfkeli ve bir kez daha intikam istiyor. Zaten bunu isteyen aslında Tanrı’sı. Zira intikam alevi olmadan Anka etrafı küle çeviremiyor. Üçüncü kitap başlamadan önce Rin’in sağ kolunu kesmek zorunda kalmışlar. Moag da böylesi tehlikeli bir sığınmacıya kucak açmak istememiş. Dolayısıyla Rin teselliyi ve yeni dostlarını, büyüdüğü topraklarda buluyor. Bu kez Rin’in Nezha ve Hesperyalılara karşı Güney Vilayetleri ile birlikte savaştığını görüyoruz.

Serinin ilk iki romanında Avatar: The Last Airbender ile benzerlikleri çok net görmüştük. O animasyon serisine hayran biri olarak bundan şikayet etmiyordum. Fakat Haşhaş Savaşı serisi çok kanlı ve şiddetli sahneler içeriyordu. Dolayısıyla tonun komediye kaçması biraz uyumsuz hissettiriyordu. Bu ciltte tonun da karanlıklaştığını görüyoruz. Avatar ile olan benzerlikler azalıyor. Ortamdaki umutsuzluk, açlık, savaş ve katliamlar çok daha vurucu anlatılıyor. Ama yine de Avatar ile bir benzerlik var. Katara’nın baraj patlatma heveslisi arkadaşı Jet‘i hatırlıyor musunuz? İşte bu kitapta da onu anımsatan bir karakter olan Souji ile tanışıyoruz.

“Burada ne yaptıklarını bilmek ister misin? Köylüleri bulabildikleri en yüksek binanın tepesine kovaladılar. Sonra merdivenleri yıkıp alt katları ateşe verdiler ve köylüler çığlık atarken geri çekilip onları izlediler. O işbirlikçilerin yardımcı olduğu şey bu. Bunu affetmemiz gerektiğini söyleme bana.”

“Kitay,” dedi Rin sessizce. “Lütfen uzatma.”

Kitay dinlemedi. “Ama yalnızca Mügenlileri ve işbirlikçileri hedef almıyorlar ki.”

“Kitay, lütfen-“

“Minicik bile olsa işbirliği şüphesi olan herkesi hedef alıyorlar,” diye tısladı Kitay. “Bu adalet değil, cinayet çılgınlığı. Ve fısıltılarla işaret eden parmaklar hayatlara mal oluyor. Kimin gerçekten suçlu olduğu, kimin komşusuyla anlaşamadığı belli değil. Bu adalet değil, kaos.”

“Ne olmuş?” Souji omuz silkti. “Sıçan avlıyorsan birkaç tabak kırarsın. Bu bir devrim. Çay partisi değil.”

Yanan Tanrı yine sürükleyici bir hikayeyi akıcı bir şekilde anlatıyor. Böylece kendimizi bir anda kitabın sonunda buluyoruz. Fakat vardığımız son hiç tatmin edici değil. Yani ne yazık ki seri her kitapla gelişip güzelleşmesine rağmen finalde işleri yüzüne gözüne bulaştırıyor.

Hayal Kırıklığı Yaratan Bir Son

Seriyi öyle bir son ile bitirmişler ki Nikara’nın en zeki öğrencilerinden ikisinin zekasından tamamiyle şüphe ediyoruz. Sinegard’ın en iyi satranç oyuncusu Kitay, hiçbir fayda getirmeyen hamlelerle oynadığını kabul ediyor. Ve hikayenin sonunda buldukları çözüm hiçbir şeyi çözmüyor.

Bu kitapta Kitay ile strateji hocasının geçmişte oynadıkları bir oyundan bahsediyorlar. İki tarafın tüm kaynakları ve imkanları bir harita üzerine koyuluyor. Sonra iki oyuncu da saatlerce hiçbir hamle yapmadan haritayı inceliyor. Ardından Kitay kendi tarafının kazanmasının imkansız olduğunu kabul ediyor. Bu yüzden oyunda bir hamle dahi yapmadan oyunu bırakıyor.

Madem Kitay böyle bir stratejistti ve madem hikaye böyle bir sona varacaktı, üçüncü romandaki olaylar neden yaşandı? Kitay neden durumu değerlendirip Şah’ını baştan teslim etmedi? İşte romanın sonunu okuyunca aklımızda bu soru ile isyan ediyoruz.

Özetle, Yanan Tanrı 474. sayfada ucu açık şekilde bitseydi daha başarılı bir kitap olurdu bence. Son 70 sayfa bir iki güzel sahnesine rağmen hayli tat kaçırıyor.

Yeterince Derinleşmeyen Konular

Rin’in karakteri ve duygusal durumu Yanan Tanrı’da çok daha tutarlı ve derin olmuş. Belki bunda Rin’in büyüyüp ergenlikten çıkmasının da payı vardır. Ancak hâlâ daha ağırlığı olan birçok olay çok hafif geçiyor hikayede.

Örneğin kendisini sınavlara hazırlayan hocasını büyük bir minnettarlık ve merakla arıyor Rin. Fakat Sinegard’da ona kol kanat geren Üstad’ı için benzer bir hassassiyet pek göstermiyor. Yanlış anlamayın, o konuda hassas olduğunu düşüncelerinde okuyoruz. Ancak babası gibi sevdiğini söylediği o adama duygusal bir bağlılık duyduğunu göremiyor ve hissedemiyoruz.

Kitay ile Rin’in arasındaki çapanın da ağırlığı hikayede hiç yok. Birbirlerini tek bir vücutmuşçasına hissettiklerini söylüyorlar. Fakat Kitay’ın memnuniyetsizlikleri Rin’e bulaşmıyor. Benzer şekilde Rin de duygularını Kitay’dan saklayabiliyor. Halbuki Chaghan ve Qara arasındaki bağ ikisi arasındaki çizgiyi adeta silen bir bağdı. Kitay ile Rin’in bu kadar bağımsız kalabilmesi de bana çapanın iyi işlenmediğini düşündürtüyor.

Ayrıca fiziksel yaralar da çoğu yerde bir ağırlık sahibi değil. Rin’in sağ kolunun eksikliğini kılıç kullanması gereken anlar dışında pek anmıyoruz. Zira günlük hayatındaki hiçbir işi ve aktivitesi kolunun eksikliğiyle aksamıyor.

Öte yandan Anka’nın yakma zevki ve intikam isteği gayet güzel işlenmiş. O eleştirdiğim son 70 sayfada da bunun Rin’in akıl sağlığını nasıl etkilediğini görüyoruz. Yakacak bir şey bulamazsa sönmekten korkan bir ateş gibi Rin. Bunu tüm karakterine sinmiş şekilde görebilmek bence harika.

Sonuç Olarak

Sonuç olarak Haşhaş Savaşı serisini bir solukta keyif alarak okudum. Fakat hikaye anlatımı konusunda hassas okurlardansanız bu seride sizi rahatsız edecek yığınla noksan ve tutarsızlık var. Ancak hem yerip hem seveceğiniz bir seri olacağına inanıyorum. Çünkü sinir bozucu sahneleri, eksiklikleri ve ergenlik dramalarına rağmen seri okurunu kendisinden soğutmuyor. Bazı sahneleri, betimlemeleri ve karakterleriyle de sizi kendisine bağlıyor.

Yine de seriyi bitirdikten yıllar sonra geri dönüp tekrar okuyacağınızı sanmam. Okurunu o kadar da kendisine bağlamıyor.

Bence ilk kitap ile ona bir şans verin. Ancak Haşhaş Savaşı’nı ya da Ejderha Cumhuriyeti’ni beğenmediyseniz yola Yanan Tanrı ile devam ettiğinizde memnun kalacağınızı sanmıyorum. Özetle, ilk kitaba 10 üzerinden kaç puan veriyorsanız buna da muhtemelen o puanı verirsiniz.