Tolkien, Lewis, Ortak Düşünceler ve Eserler
Bileni çoktur; Narnia serisiyle tanıdığımız C.S Lewis ve Orta Dünya’nın yaratıcısı J.R.R Tolkien aslında çok yakın arkadaştılar. Geçmiş zaman kullanıyorum çünkü gerek kişisel gerek ideolojik düşünceler sebebiyle aralarına bir soğukluk girdiği de biliniyor. Peki size bu iki ustanın (ki usta kelimesi çok az şey anlatır bu ikisi için) çok eskiden ortak bir çalışmaya başlayıp talihsizlikler sebebiyle bu çalışmanın rafa kaldırıldığını biliyor muydunuz?
Tabii ki hiç bir zaman arkadaşlıklarını bitirmemişlerdir. Yeni fikirlerini paylaşmışlar ve tartışmışlardır ve pek çok konuda fikir birliğine varmışlardır. Mesela Tolkien dil ve mitler arasında güçlü bir bağ olduğunu söylerken C.S Lewis de dil ve kültür arasında bir bağ olduğunu söylemiştir (bunu da Silmarillion ve Narnia serilerinde sıkça görmüşüzdür). İşte bu ortak fikirlerinin tek ürünü olan kısa bir el yazısı müsveddesi Oxford’da Bodleian Kütüphanesinde ortaya çıktı.
Texas Üniversitesi’nden Amerikalı akademisyen Steven Beebe bir kaç yıl önce bu müsveddeyi gördüğünü ama ne olduğunu daha yeni farkettiğini söyledi. Kitap Lewis’in elinden yazılmış ve Narnia kitapları Şafak Yıldızının Yolculuğu ve Büyücünün Yeğeni’nin taslak yazılarını içeren bir not defteri niteliğindeymiş. Not defterinde Tolkien ve Lewis’in ortak çalışması olan Language and Human Nature (Dil ve İnsan Doğası) isimli kitabı 1944 yılında bitirip 1950 yılında yayınlamayı planladıkları yazıyor.
Bildiğiniz üzere o yıllarda Tolkien tamamen Yüzüklerin Efendisi ile uğraşırken bir yandan da Silmarillion, yetişkinler için Hobbit, Bitmemiş Öyküler gibi yarım kalan kitaplarını da tamamlamaya çalıştığı için böyle bir projeye ayıracak hiç vakti yoktu. Ancak Lewis ile birlikte uzay ve zaman yolculuğu hakkında ortak bir kitap yazmak istedikleri de mektuplarında açıkça belirtiliyor.
Tolkien’in zamanının olmamasının yanı sıra Charles Williams olayı da ilişkilerine gölge düşürmüştür. Williams dini öğeleri ağır basan fantastik kitaplar yazan önemli bir yazardı. Kendisi C.S Lewis’in “çırak edebiyatçı”larından biridir ve Lewis’e adeta taptığı bilinmektedir. Williams, Lewis’in kurduğu Inklings adlı yazar topluluğunun hiçbir toplantısını kaçırmazdı ve Lewis’in her işini dikkatle takip eden biriydi. Tolkien de bu topluluğun bir üyesiydi. Ayrıca Tolkien ve Lewis’ten sonra High Fantasy (yüksek fantastik edebiyat)’nin en iyi yazarlarından gösterilir.
Tolkien’in yazdığı şahsi mektuplarında Charles Williams ile ilgili hiçbir kişisel sorunu olmadığını ancak neredeyse Williams’ın yazdığı hiçbir kitabı beğenmediğini ve hepsini “biraz” ağır bir dille eleştirdiğini görüyoruz. Ancak yine Tolkien’e göre, kendisi Williams’ın tüm kitaplarını okuduktan sonra yorum yaptığını ancak Williams’ın kendi kitaplarını okumadan yorumlar yaptığını söylüyor.
Başka kaynaklarda ise Tolkien’in, en yakın dostu Lewis ve Williams’ın arkadaşlığını kıskandığını bu yüzden Lewis ile aralarına mesafe girdiği belirtiliyor. Tabii ki aslı yok. 1945 yılında Williams öldükten sonra da –ya da en azından o vakit aralığında- Tolkien ve Lewis’in çalışmalarının yoğunluğu yüzünden görüşmeyi neredeyse kestikleri söylenmektedir.
Her ne olursa olsun ikisi daima arkadaş kaldılar. Ve ortaya çıkan not defterinde Lewis sürekli “ben” yerine “biz” zamirini kullanmıştır. Keşke daha çok ömürleri olsaydı da bu eseri tamamlasalardı!