Bilim İnsanlarından Geri Adım: Bilimkurgu Aptallaştırmıyormuş!
Amerika‘da yapılan bir araştırmada bilim insanları, bilimkurgu yayınlarını okumanın “aptallaştırdığını” iddia etmişti. 2017 yılında gerçekleştirilen bu araştırmanın takibinde, bilim dünyası geri adım attı ve sadece kötü bilimkurguların insanların okuma yeteneğini kötüleştirdiğini açıkladı.
Independent Türkçe‘de yer alan haber şöyle: Washington ve Lee Üniversitesi profesörleri Chris Gavaler ve Dan Johnson iki yıl önce yayımladıkları bilimsel makalede, uzaylılar ve uzay gemilerindeki androidleri konu alan bilimkurgu hikayeleri okutulan kimselerde “bilimkurgunun genel okumada yavaşlamayı tetiklediği” sonucuna varmışlardı.
The Guardian‘da yer alan yeni araştırmadaysa 204 katılımcıya tek bir kelime haricinde birbirinin bire bir aynısı iki hikayeden biri okutuldu. “Edebi” versiyon şu cümleyle başlıyor: “Kızım barın arkasında duruyor, beyaz bir bezle bir şarap kadehini parlatıyor.” Bilimkurgu versiyonunun başlangıcıysa şöyle: “Robotum barın arkasında duruyor, beyaz bir bezle bir şarap kadehini parlatıyor.”
Önceki çalışmalarından “önemli bir ayrışmayla” Gavaler ve Johnson, her iki metnin okurlarının da, “hem toplamda, hem de zihin, dünya ve konu kavrama alt kategorilerine ayrıldığında” kavrama açısından benzer puanlar aldığını ortaya koydu.
► En İyi 100 Bilimkurgu Kitabı
Prof. Gavaler, araştırmayla ilgili olarak şunları söyledi: “İlk çalışmamızın genel olarak bilimkurguya dair pek bir şey ifade etmediği ancak şimdi ‘edebi olmayan bilimkurgu’ diye nitelendirdiğimiz şey hakkında olduğu ortaya çıktı. Yeni çalışmamız için kullandığımız metin gerçekten de ‘edebi bilimkurguydu’ ve yavaş okumayı tetiklemedi. Hatta hikayenin edebi olmadığını belirten bir paragraf eklense dahi bu değişmedi. Okuyucular temel olarak bu girişi görmezden gelerek metnin kendisine yine aktif ilgi gösterdi.” “Edebi Tür Etkisi” başlıklı makalenin bu yıl içinde “Scientific Study of Literature” adlı bilimsel yayınında yayımlanacağı belirtildi.
Madem yanlışlarından döndüler, o zaman biz okumalarımıza devam edelim.
► FRPNET Edebiyat Haberleri
