Stonehenge’e Rakip 7 Antik Megalit

Dünya genelinde birçok megalit bulunuyor ve bazıları boyut ve yaş bakımından Stonehenge ile yarışabilecek özelliklere sahip.

Göbeklitepe

Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan Göbeklitepe, yaklaşık 11 bin yıl öncesine dayanıyor ve bu da onu Stonehenge’den iki kat daha eski yapıyor. Üst Mezopotamya’da avcı-toplayıcıların yaşadığı bir dönemde inşa edilen Göbeklitepe, birbirine yakın konumlandırılmış bir dizi megalitik yapıyı içeriyor.

T şeklindeki taş sütunlar 5,5 metreye kadar yüksekliklere ulaşıyor ve tilki, yaban domuzu, ceylan, yılan ve akbaba gibi hayvanların yanı sıra soyut semboller ve insan figürleriyle süslenmiş. Amacının dini törenler ya da toplu etkinlikler için kullanıldığı düşünülüyor, ancak yazının olmadığı bir dönemde inşa edildiği için kesin bir bilgi yok.

🔸Göbeklitepe Neden Mısır Piramitleri’nden Bile Daha Önemli?

Avebury

İngiltere’nin güneybatısındaki Avebury, yaklaşık 420 metre çapındaki taş çemberiyle dünyanın en büyük bilinen taş çemberine ev sahipliği yapıyor. MÖ 2500 civarında inşa edilen bu site, Stonehenge ile aynı döneme tarihleniyor. Çemberin içinde iki küçük taş çember daha bulunuyor ve her biri yaklaşık 100 metre çapında. Avebury, iki sıra halinde sıralanmış taşların diğer megalitik alanlara bağlandığı bir peyzajın parçası olarak dikkat çekiyor.

Brodgar Halkası

İskoçya’nın Orkney Adaları’nda bulunan Brodgar Halkası, MÖ 2500 yıllarına tarihleniyor. Bu taş çember başlangıçta 60 taş içeriyordu ve günümüzde 36’sı ayakta. Çapı 104 metre olan bu çemberin taşları 2 ila 4,7 metre arasında değişen yüksekliğe sahip. Bölge, ayrıca 13 tarih öncesi mezar höyüğüne ev sahipliği yapıyor ve bu da ölüleri anma törenlerinin burada gerçekleşmiş olabileceğini düşündürüyor.

Ale Taşları

İsveç’te Kåseberga köyü yakınlarında bir uçurum kenarında yer alan Ale Taşları, 59 büyük megalit yapının gemi şeklinde dizilmesiyle oluşturulmuş. Taşlar 1.800 kilograma kadar ağırlığa sahip. Yapının yaşı tartışmalı olup 1.000 ile 2.500 yıl öncesine kadar tarihleniyor. Amacının bir güneş takvimi olarak kullanılmış olabileceği düşünülüyor.

Rujm el-Hiri

Golan Tepeleri’nde bulunan Rujm el-Hiri, yaklaşık 6 bin yıl öncesine tarihleniyor. Merkezi bir höyük etrafında dizilmiş taş çemberlerden oluşuyor. “Devlerin Çarkı” ve “Levant’ın Stonehenge’i” olarak da bilinen yapının gök gözlemi için kullanılmış olabileceği öne sürülmüş olsa da, son araştırmalar bunun olası olmadığını gösteriyor.

İspanyol Stonehenge

Guadalperal Dolmeni olarak bilinen İspanyol Stonehenge, yaklaşık 7 bin yıl öncesine tarihleniyor. Batı İspanya’daki insan yapımı bir gölde yer alan site, merkezi oval bir alan etrafında düzenlenmiş 150 taş içeriyor. Bazı taşlar 1,8 metre yüksekliğe ulaşıyor. 1960’larda yapılan baraj çalışmaları nedeniyle su altında kalmış olan bu arkeolojik alan, geçmişte bir tür dini veya toplu buluşma yeri olarak kullanılmış olabilir.

Carnac Taşları

Fransa’nın Brittany bölgesinde bulunan Carnac Taşları, yaklaşık 6 bin yıl öncesine dayanıyor. Yaklaşık 3 bin taş içeren bu alandaki en büyük taş, 6,5 metre yüksekliğe ulaşıyor. Taşlar dairesel ve doğrusal sıralar halinde düzenlenmişken, bazı büyük taşlar diğerlerinden uzak bir şekilde tek başına duruyor. Bu taşların mezar yerlerini işaretlediği ve dini ritüeller için kullanıldığı düşünülüyor.

Antik megalitlerin büyüleyici dünyası, bu yapıların hem insanlar hem de tarih için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

Bonus 1 – Paskalya Adası Heykelleri

Pasifik Okyanusu’nun ortasında, Şili’ye bağlı olan Paskalya Adası, Moai adı verilen dev taş heykellerle ünlüdür. Bu heykeller, adanın Rapa Nui halkı tarafından yaklaşık MS 1200-1500 yılları arasında oyulmuştur. Adada 900’den fazla Moai heykeli bulunmaktadır ve bunların bazıları 10 metreyi aşkın yüksekliğe ve 80 tona varan ağırlığa sahiptir.

Moai’ler volkanik tüf adı verilen bir taş türünden oyulmuştur. Heykellerin kafaları vücutlarına göre büyük yapılmıştır ve genellikle yüzleri adanın iç kesimlerine dönük bir şekilde konumlandırılmıştır. Heykellerin tam amacı hâlâ net olmasa da, ataları anma veya koruyucu ruhları temsil etme işlevine sahip oldukları düşünülmektedir.

Paskalya Adası’ndaki en büyük Moai heykeli, tam olarak bitirilememiş “El Gigante” olarak bilinir ve yaklaşık 21 metre uzunluğundadır. Heykellerin taş ocaklarından taşınması ve dikilmesi de büyük bir mühendislik başarısı olarak kabul edilir.

Adanın kültürel mirası, bu heykellerle birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır ve Paskalya Adası, dünyanın en izole edilmiş yerlerinden biri olmasına rağmen turistlerin ilgisini çekmektedir.

Bonus 2 – 2001: Bir Uzay Destanı’ndaki Monolith

Stanley Kubrick’in yönettiği ve Arthur C. Clarke’ın aynı adlı romanından uyarlanan 1968 yapımı “2001: Bir Uzay Destanı” filmindeki Monolith, sinema tarihinin en ikonik objelerinden biridir.

Monolith, hem fiziksel hem de metaforik anlamda insanlığın evriminde önemli bir rol oynayan bir yapı olarak tasvir edilmiştir. Siyah, dikdörtgen prizma şeklindeki bu yapı, insanlık tarihindeki üç önemli evrede belirir: ilkel insanlar arasında, Ay’da ve Jüpiter’in yörüngesinde.

Monolith’in boyutları ve tasarımı son derece basit görünse de, taşıdığı derin anlam ve hikâyeye kattığı gizem filmi izleyenler üzerinde büyük bir etki bırakmıştır. Filmde Monolith, hem ileri bir uygarlığın varlığını hem de bu uygarlığın insanlık üzerindeki etkisini simgeler. İlk sahnede, ilkel insanların Monolith ile karşılaşmasının ardından araç kullanmayı öğrenmeleri, evrimsel bir sıçramayı temsil eder.

Monolith aynı zamanda teknolojik ilerlemeyi, keşfi ve insan bilincinin sınırlarını sorgulamayı temsil eder. Ay’da bulunan Monolith, insanlığın uzayda karşılaştığı ilk kanıtlanabilir akıllı yaşam izidir. Jüpiter sahnesinde ise Monolith, insanlığın evreni ve kendini anlama yolculuğunun doruk noktası olarak karşımıza çıkar.

2001: Bir Uzay Destanı’ndaki Monolith, felsefi ve bilimsel tartışmalara kapı açarak modern sinema tarihinde derin bir iz bırakmıştır. Kubrick’in minimalist tasarımı ve Clarke’ın hikâyesi, Monolith’i yalnızca bir film nesnesi değil, aynı zamanda insanlık tarihine dair güçlü bir simge haline getirmiştir.

Kaynak: LiveScience