Disney Prensesleri ve Irkçılık
Disney’in prensesleri saç ve ten renklerine göre daha az ya da fazla mı kazandırıyor?
Radikal’in internet sitesinde bu konuya değinen Kalben Sağdıç, durumu sebepleriyle de açıkladı.
Dadaviz’den Jody Sieradzki satış analizi sağlayan Terapeak tarafından hazırlanan bir raporu kaynak alıyor ve ünlü ticaret sitesi eBay’de hangi Disney prensesinin en fazla sattığını araştırıyor. Geçtiğimiz 18 aylık süreci kapsayan araştırmanın sonuçları 21. Yüzyılda insan olmak adına yine yüz kızartıcı: Beyaz ve sarışın değilsen, pek de prenses sayılmıyorsun!
Türkiye ’de Karlar Ülkesi adıyla gösterime giren Frozen’ın ana kahramanı Elsa, bugüne kadar karşılaştığımız en beyaz, açık tenli ve sarışın prenses. Elsa’nın değeri 3.4 milyon $.
Öte yanda ise Prenses ve Kurbağa adıyla bilinen The Princess and The Frog filminin Tiana’sı ve Alaaddin’in Yasemin’i duruyor. Tiana siyahi, Yasemin ise Ürdün nehrinin kıyısında yaşayan bir sultan kızı…
Etnik prenseslerin durumu aşağıdaki tabloda da görebileceğiniz gibi pek parlak değil:
Oscar’a aday olmuş ve Altın Küre kazanan ilk animasyon olarak bilinen Güzel ve Çirkin’in Belle’i ise listenin en alt sırasında yer alıyor. Belle’in değeri ne yazık ki sadece 6800$.
Disney patronlarının ırkçı olduğunu düşünmemek elde değil. Prenseslerin görünüşleri ile satışlar arasında ciddi bir bağlantı kurmak da zor değil. Yine de unutmamak gerekiyor: Listenin sonunda bir beyaz var.
Sieradzki’ye göre prenseslerin saç ve ten renginin satışlar üzerindeki doğrudan etkisini hesaplamak için birçok farklı etmeni göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Örneğin, Karlar Ülkesi Disney’in son bombası olduğu için Elsa ve Anna kardeşlerin listenin üst sıralarında yer almaları aslında doğal.
Ancak, zamanlama her şey değildir! Sindirella ve Pamuk Prenses’in eBay’i hala kasıp kavuruyor olmasına ne demeli? Burada yeniden Sieradzki’ye dönüyoruz: “Bir Disney filminin ne kadar popüler olduğu da satışları etkiliyor. Kurbağa ve Prenses gişede de pek başarılı olamadı.” Gişede başarısız olan Tiana’nın eBay pazarında bir anda parlaması şaşırtıcı olurdu. Tabi, Tiana’nın gişede neden diğer prensesler kadar başarılı olamadığını sorgularsak durum değişiyor. Disney bu filmi pazarlamak ve tanıtmak için ne kadar bütçe harcadı? Siyahi bir prensese ne kadar değer verdi? Bugüne kadar aldığı eleştirileri geçiştirmek için attığı adım ne kadar gerçekçiydi?
Mulan ve Pocahontas’ın listede olmaması da dikkat çekici. Disney’in beyaz olmayan prensesleri ne kadar sorunlu temsil ettiği sorunsalına şimdi değinmiyoruz ancak sorulması gereken şu: Beyaz değilsen, Disney’in gözüne girmen mümkün mü?
Peki, şimdi ne olacak? Disney çeşitliliği çeşitlendirmeye yönelik projeler mi yapacak? Yoksa, “arkadaşlar, dediniz yaptım ama satmadı” diyerek yine beyazların üstünlüğünü koruyan filmlerle yola devam mı edecek?
Çocukların özendikleri, hayran oldukları ve idolleştirdikleri karakterlerin kusursuz ve bembeyaz olmadığı bir dünya için Disney’e sesleniyoruz: Biraz daha çeşitlilik, gerçekçilik ve dürüstlük lütfen!
Listeyi daha yakından görmek isterseniz, işte sayılar:
1. Elsa – $3,397,816
2. Sindirella – $2,504,259
3. Pamuk Prenses – $2,301,831
4. Anna -$2,165,120
5. Ariel Küçük Deniz Kızı – $1,483,384
6. Rapunzel – $598,056
7. Aurora – $215,856
8. Merida – $282,188
9. Yasemin – $253,102
10. Tiana- $84,882
11. Belle – $6,867
Absürd bir konu olmuş. Disney de her yer gibi ürün satmak zorunda olan bir şirket, istediği ürünü satar istemediğini satmaz. Beyaz ırk harici karakterler de yapmış zaten, yapmasa da önemli bir durum değil açıkçası. Ancak beyaz prenseslerin satması daha doğal, nasıl ki Miyazaki filmlerinde sarı ırktan olan karakterler daha ön planda oluyorsa, sayısız anime/manga da da sarı halk başrolde oluyorsa aynısı geçerli. Kendi kültüründen karakterleri kullanıyors sadece… Ayrıca Disney’in esas hedef kitlesi ve Dünya’da satın alma gücünün en yüksek olduğu yer Batı Dünya’sı(ABD ve Avrupa), oradaki izleyicinin içselleştireceği karakterlerin gişede başarı kazanması normal.