Before Watchmen Çizgi Roman Serisini Neden Okumalısınız?

Çünkü…

Alan Moore‘un yazdığı Watchmen çizgi romanı, sadece bir çizgi romandan fazlası olmuştur her zaman. Hem İngiltere’de Kraliyet Kütüphanesi’ne girmeyi başarmış bir çizgi roman hem de Amerika’da ders kitabı olarak okutulan bir eser haline gelmiştir.

Watchmen bir anti-kahraman hikayesi veya süper kahraman hikayesi hiç değildir. Olay göründüğünden farklı ve çok derindir. Watchmen’in arkasında yatan hikaye ve toplumsal olaylar Watchmen’den daha önemlidir aslında.

Bundan yıllar önce kitabı henüz okumamışken, kitabın Türkçe çevirisini de yapan ve Watchmen’i seven yakın arkadaşım Koray Özbudak bana bir öneride bulunmuştu; “Kitabın çizgi bölümlerini oku ama aradaki gazete kupürlerini daha dikkatli oku. Asıl hikaye orada,” demişti. Ben de onun dediği gibi yapmıştım ve böylece Watchmen’in neden sadece bir çizgi roman değil aynı zamanda tarih, felsefe, sosyoloji, siyaset bilimi kitabı olduğunu da anladım. Kitabın aslında Soğuk Savaş dönemi siyasetini, Vietnam Savaşı’nın toplumsal yansımalarını ve bunların halk üzerinde yarattığı psikolojiyi ele aldığını görüyorsunuz. Ayrıca kötüye giden bir şehir düzeninde yerel güvenlik kuvvetlerinin durumunu ve hükümetin de Watchmen ekibine olan güvenini ve sonuçlarını görebiliyoruz. Bunun sonucunda “Who Watches the Watchmen” (Gözcüleri kim gözlüyor) durumu ortaya çıkıyor. Watchmen bize bu sürecin içerisinde yer alan kahramanların olduğu alternatif bir tarih kurgusu sunuyor.

Tam da işte bu yüzden Warner Bros., Watchmen’i film yapmaya karar verdiğinde Alan Moore buna itiraz etmişti. “Böyle bir eseri filme aktardığınızda pek çok şey kaybolacak, ben bunu kabul etmiyorum. Eğer yapacaksanız da benim adımı filmde göstermeyin, benim eserim kitaptır,” demişti. Gerçekten de filmi izlerken arkaplanda yer alan televizyondan gelen, “Kruschev, Kennedy, nükleer füze, Küba, Rusya…” gibi bazı kelimeler dışında bir siyasi altyapı sunduğu görülmüyor. Haa film kötü mü? Hayır, çok güzel ve ben çok severim filmi de ama Watchmen çizgi romanının film uyarlaması demek için çok yüzeysel.

Takvimler 1986 yılını gösterdiğinde Watchmen raflardaki yerini almıştı. Aradan 26 yıl geçtikten sonra DC Comics, filmin de başarılı olduğunu hesaba katarak Watchmen’i devam ettirmek istedi. Alan Moore tabii ki bu teklifi de geri çevirdi fakat DC Comics kararlıydı. Bunun üzerine kendi bünyesinde çalıştığı başarılı yazar ve çizerlerle konuşup Before Watchmen’i ortaya çıkardı.

Before Watchmen

Before Watchmen serisi, Watchmen çizgi romanında okuduğumuz kahramanların Watchmen ekibine katılmadan öncesinde neler yaptığını anlatan bir seri. Bunun dışında Watchmen’in öncesinde varolan ve Watchmen’in selefi olan Minutemen ekibini de tanıma şansı buluyoruz.

Hikayelerin ortak noktası olarak Watchmen’in de rengi olan sarı renk neredeyse her karede karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte pek çok hikayede uyuşturucu yine ön planda. Karakterlerin geçmişinde ise yaşanmış bir acı veya trajik bir olay var.

Seride Darwyn Cooke, Brian Azzarello, J. Michael Straczynski ve Len Wein gibi önemli isimler yazarlık yapmışlar.

Ben bu seriyi okuduğum sırayla sizlere aktaracağım.

Before Watchmen: Nite Owl

Öncelikle Nite Owl’un hikayesini okumak istedim çünkü ekibin ön planda olan ancak diğer karakterlere göre biraz daha yüzeysel ve duygusal olan bir karakterle hafif bir başlangıç yapmak istedim ve planım tuttu. Hikaye, 1960’lı yıllarda henüz 15 yaşında bir genç olan Daniel Dreiberg’in nasıl Nite Owl olduğunu anlatıyor. Nite Owl, ilk olarak Minutemen ekibinde de yer alan ve Hollis Mason isimli bir polis memuru tarafından kullanılan bir gizli kimlik. Hollis, bu kimliğin devam etmesi gerektiğine inandığı için Daniel’ı yetiştiriyor ve onun Nite Owl olmasını sağlıyor. Sonrasında Rorschach ile bir ekip olan Nite Owl; kadınlara uygulanan şiddete, fahişelerin öldürülmesine karşı bir savaşa girişiyor. Bu sırada kendisi de duygusal gelişmeler ve aşklar yaşıyor. Ayrıca Daniel’ın ailesi ile yaşadığı sorunlar da detaylıca işlenmiş. Bu olayların Nite Owl’un hayatına nasıl etki ettiğini de görüyoruz. Bu hikayede Rorschach ile ilgili de ilginç şeyler öğreniyoruz. Mesela hem Watchmen’de hem de filmde gördüğümüz, Rorschach’ın elinde taşıdığı “The End is Nigh” yazılı tabelanın nereden çıktığını görüyoruz. Tabii ki Nite Owl’un ortağı Rorschach da olayların içerisinde yer alıyor ve ortağına yardım ediyor. Duygusal ve içten bir hikaye.

Before Watchmen: Dr. Manhattan

Watchmen’i okurken Dr. Manhattan karakterinden çok fazla etkilenmemiştim doğrusu. Yani gücü, zekası ve yetenekleri tüm dünyayı etkilemişken beni nasıl etkilemesin ki ama kendime çok yakın bulmamıştım Dr. Manhattan’ı hiçbir zaman. Ta ki Before Watchmen serisindeki hikayeyi okuyana kadar. Dr. Manhattan’ı hep soğuk, tepkisiz, fazla güçlü ve uzak bulmuştum ama Jon Osterman’ın hikayesi beni en çok etkileyen hikaye oldu. Kuantum fiziği ve bu tür şeylerle ilgili olduğumdan da olabilir, hikaye genellikle bilimsel teoriler üzerine kurulu. Zaten Jon Osterman’ın da bir bilim insanı olduğu ve atomik bir kaza sırasında atomlarına ayrıldığı düşünüldüğünde çok da farklı bir şey düşünmek çok mümkün değil. Yine de hikayenin beni bu kadar etkileyebileceğini düşünmemiştim. Hikayede Kelebek Etkisi ve Kuantum Fiziği üzerine pek çok benzetme var. Ayrıca paralel evrenler ve sicim teorisi gibi pek çok kuram üzerinden anlatılan bir hikaye ile karşılaşıyoruz. İşin okuyucu açısından güzel olan yanlarından biri ise bu bilimsel teorilerin hiçbirine hakim olmak zorunda değilsiniz. O kadar güzel açıklanıyor ki her şey, kafanızdaki tüm parçalar yerli yerine oturuyor. Jon Osterman’ın, dolayısıyla herhangi bir insanın yaptığı ufacık seçimlerin bile dünyayı nasıl etkileyebileceğine tanık oluyorsunuz. Hikayeyi okurken geçmişi, şimdiyi ve geleceği bir arada yaşıyorsunuz.

Jon Osterman’ın aşk hayatından da uzunca bahsedilmiş. Dr. Manhattan olduktan sonra dünya düzenindeki etkisi de anlatılıyor.

Before Watchmen: Comedian

Comedian, hem Watchmen hem de Minutemen ekibinin bir üyesi olan tek kişi (Nite Owl’un değiştiğini unutmayın). Ayrıca Watchmen hikayesinde onun tarihsel süreci değiştirecek işler yaptığını öğrensek de kendisini çok tanıma şansımız olmuyor. Genellikle pislik ve acımasız bir karakter olarak görüyoruz. Before Watchmen’de ise Comedian’ın ne kadar acımasız olabileceğine de şahit oluyoruz. Hikayede Vietnam’a özel bir görevle askerlere moral vermesi için gönderilen Comedian’ın orada ne büyük bir vahşet yarattığını öğreniyoruz. Ayrıca Comedian’ın simgesi olan ve Watchmen serisinde özel bir yeri olan smiley sembolünün de ortaya çıkışını görüyoruz. Bununla birlikte Comedian’ı Kennedy cinayetinin zanlısı olarak biliyoruz; bu sürecin gelişimini, olayların iç yüzünü, yapılan gizli anlaşmaları ve Comedian’ın barış sürecine etkilerini de detaylıca öğreniyoruz.

Comedian, Before Watchmen serisinde önemli bir karakter olarak öne çıkıyor. Bu eserde başlı başına Comedian’ı okuyoruz ama diğer tüm eserlerde de kendisini görmek ve onun hakkında bir şeyler öğrenmek mümkün. Before Watchmen serisinin her yerinden Comedian çıkabilir…

Before Watchmen: Moloch

Moloch karakteri, Watchmen serisinin az hatırlanan karakterlerinden. Çirkin bir çocuk olan Edgar William Jacobi, insanlar tarafından dışlanmış bir hayat sürerken Moloch isimli bir sihirbazla tanışır ve sonrasında da kendisini Moloch olarak tanıtır. Cinayetler, hizmet etme ve karanlık bir hayat sürer. İki fasiküllük hikayede Moloch’un çocukluğunu, dramını ve karanlık tarafa geçişini görüyoruz. Moloch’un bir suç lideri olması ve Watchmen ile karşılaşmasına kadar uzanan süreç anlatılıyor. Sonrası hem Moloch hikayesinde hem de Watchmen kitabında belirtiliyor. Moloch’un garip ve çirkin yüzünün altında yatan duygusallık ve içinde yaşadığı karmaşa güzel aktarılmış.

Before Watchmen: Rorschach

Rorschach’ın hikayesine Watchmen eserinde de biraz aşina olmuştuk. Annesinin fahişelik yaparak para kazanması Rorschach’ın hayatını kökten değiştiren olayların başında geliyor şüphesiz. Bu olayı daha detaylı öğreniyorken kendimizi 1977 yılında buluyoruz. Rorschach, şehirde terör estiren bir uyuşturucu çetesine karşı savaşıyor. Bu sırada tabii Rorschach ile ilgili özel bilgiler de öğreniyoruz. Açıkçası Watchmen’de Rorschach ile pek haşır neşir oluyorduk. Çoğu olayı Rorschach’ın günlüklerinden takip ediyorduk. Hikayenin daha derin ve daha çok olay içeren bir örgüde olacağını düşünmüştüm ama okurken çok büyük sürprizlerle karşılaşmıyorsunuz.

Before Watchmen: Minutemen

Before Watchmen serisinin en uzun hikayelerinden birisi. Yazının başında da bahsettiğimiz gibi, Watchmen ekibinden önce kurulan Minutemen ekibi ile 1940’lı yıllara dönüş yapıyoruz. Bu yıllarda tabii ki 2. Dünya Savaşı’nın etkilerini ve yansımalarını da hikayede görüyoruz. Minutemen eserinde o dönemki Nite Owl olan Hollis Mason’ın emeklilikten sonra kaleme aldığı ve Minutemen ekibini detaylıca anlatan bir kitap yazmasını görüyoruz. Bir yandan kitapta anlatılanları okurken bir yandan da Hollis Mason’ın bu kitap için hâlâ hayatta olan Minutemen üyeleri ile yaşadığı ikilemleri okuyoruz. Ayrıca bu hikayede Minutemen ekibi üyeleri olan Silhouette, Mothman, Dollar Bill, Nite Owl, Kaptan Metropolis, Comedian, Silk Spectre, Hooded Justice karakterlerini de daha yakından tanıma fırsatı buluyoruz. Kaptan Metropolis’in kurduğu ekibin kahramanlıkları, kendi aralarındaki sorunları ve topluma karşı duruşları ele alınıyor. Bazı yerleri sıkıcı olsa da her karakterin geçmişini ve Watchmen’e yansımalarını görmek güzel bir his veriyor. Hikaye bol sürpriz ve duygusal an ile dolu.

Before Watchmen: Silk Spectre

Bu hikayede, Minutemen ekibindeki Silk Spectre olan Sally Juspeczyk’in değil onun kızı olarak sonradan Silk Spectre adını alan Laurel Jane’in hikayesini görüyoruz. Sally’nin, kızı Laurie Jupiter’i nasıl eğittiğini ve aralarındaki bazı sorunları gördükten sonra gözlerimizi 1960’ların San Francisco’suna çeviriyoruz. Vietnam Savaşı’nın sürdüğü, hippilerin uyuşturucu partilerinin yaygın olduğu bir atmosferle karşılaşıyoruz. Laurie de kendisini böyle bir ortamda buluyor ve yeni dostlar ediniyor. Rengarenk bir dünyanın içerisindeki karanlık uyuşturucu çetelerini görüyor, çiçekli hippi partilerinin sonrasında solan çiçeklere tanık oluyor ve kendi yolunu çizmek adına büyük uğraşlar vererek Silk Spectre oluyor. Tam bir ergenlik dönemi hikayesi gibi görünse de sosyal anlamda döneme ışık tutan bir hikaye var. Ayrıca Comedian’ın yakasındaki smiley rozetinin de nasıl ortaya çıktığını görüyoruz. (Smiley sembolü Acid sembolü olarak da kullanılmıştı…)

Before Watchmen: Ozymandias

Serinin Ozymandias hikayesini sona saklamamın sebebi, Watchmen çizgi romanında da Ozymandias’ın düğümü çözen, son noktayı koyan, çözümü yaratan adam olması. Bu nedenle pek çok sorunu okuyup çözümü en sona bıraktım. Hikayede Ozymandias’ın 1939-1985 yılları arasındaki olaylardan hazırladığı kesitleri okuyoruz. Önce çocukluğu ve okul yılları, sonra gençliği ve bu sırada dünyanın zeki adamı olarak kendini gösterirken bir yandan da dünyanın en zengin insanlarından birisi olması, Comedian ile ilk karşılaşmaları ve aralarındaki husumet, Dr. Manhattan ile karşılaşmaları ve karşılıklı oyunları derken sonuca giden süreci adım adım okuyoruz. Bu sırada hikayenin birkaç sayfasında Türkiye’yi de görüyoruz. (Her harita gördüğümüzde Türkiye’yi bulmaya çalışan bir toplum olduğumuz için eminim her Türk okuyucuyu mutlu edecek bir ayrıntı) Ozymandias’ın nasıl bu kadar güçlendiğini, dövüşlerde nasıl bu kadar iyi olduğunu ve zekasını da okuduğumuz karelerde öğreniyoruz. Ana Watchmen hikayesi ile doğrudan en çok alakalı olduğunu düşündüğüm hikaye bu oldu. Okurken gördüğünüz şeylerin sonunda bağlandığı şeyler ise gerçekten Ozymandias’ın ne kadar zeki olduğunu da gösteriyor. Planlar sizi gerçekten şaşırtacak!

Before Watchmen: Crimson Corsair

Hikayeye bir deniz subayı olan Gordon McClachlan’ın gözünden bakıyoruz. 1700’lü yılların sonlarına doğru McClachlan, Liverpool limanından kalkan bir gemiye ikinci kaptan olarak biniyor ve yaşanan bir olay sonrasında kaptana karşı geliyor. Tam da bu sırada yaşanan bir deniz savaşı sonrası kendisini karanlık bir macerada buluyor. Sonrasında ise Karayip Korsanları filmlerinden ve korsan hikayelerinden aşina olduğumuz Flying Dutchmen gemisinde, Crimson Corsair’ın karşısında buluyor kendisini. Hatta hikayede ünlü korsan Davy Jones’un da adı geçiyor. Crimson Corsair hikayesi her ne kadar bir korku hikayesi konseptinde de olsa Watchmen kitabındaki anlatıcı konseptinden farklı olarak karşımıza çıkıyor. Burada karakterlerin konuşmalarını okuyoruz. Crimson Corsair hikayesinde pek çok karakterle karşılaşırken bir yandan da bir arayışla karşılaşıyoruz. Gordon McClachlan’ın aradığı tılsımlar ve bu sırada yaşadığı değişik maceraları okuyoruz. Hikaye karanlık, korkunç, fantastik ve sürprizlerle dolu… Yine de diğer Before Watchmen çizgi romanlarıyla kıyaslandığında biraz sıkıcı…

Before Watchmen: Dollar Bill

Minuteman ekibinin Captain America benzeri karakteri olan Dollar Bill aslında maskeli bir kahraman olmaktan ziyade yakışıklı bir aktörden başka bir şey değil. Sporculukla geçen gençlik yıllarından sonra yaşadığı talihsiz bir olay sonrasında spordan uzak kalan William Benjamin Brady, beş parasız kaldığı dönemde iyi bir iş bulur. Merkez Bankası’nın yeni maskotu olarak iş bulan Brady bundan sonra Dollar Bill olarak bilinir ve bu durum tüm hayatını da etkiler. Sonrasında işverenlerinin de gazıyla Minuteman ekibine katılır ve eski günlerine geri döner. Tek sayılık bir hikaye ancak Dollar Bill’in kısa kahramanlık öyküsünü bütünüyle ele alacak yeterlilikte.

Bir yandan Watchmen hikayesinde anlatılmamış olan bazı detayları farkedecek bir yandan da karakterlerin geçmişlerine inerek onların tavırlarının, kişiliklerinin ve yaptıklarının sebeplerini daha iyi öğreneceksiniz. Ayrıca anlatılan hikayeler de gerçekten birbirinden etkileyici. İşte buna benzer pek çok sebepten ötürü Before Watchmen’i okumalasınız.