J.R.R. Tolkien Neden Disney’den Nefret Ediyordu?
J.R.R. Tolkien, Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi gibi ölümsüz eserlerin yazarı, Disney animasyon filmlerine karşı oldukça sert eleştirilerde bulunmuştur. Tolkien, özellikle Disney’in klasik peri masalları uyarlamalarının, orijinal hikayelerin derinliğini ve büyüsünü kaybettiğini düşünüyordu.
Disney’in Basitleştirilmiş Peri Masalları
J.R.R. Tolkien, Disney’in klasik peri masallarını basitleştirerek genç izleyicilere yönelik hale getirmesinden rahatsızdı. Özellikle 1937 yapımı Snow White and the Seven Dwarves (Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler) filmi, Tolkien’in eleştirilerinin merkezinde yer alıyordu.
Tolkien ilk gösterime girdiğinde Pamuk Prenses’i izlememişti ama arkadaşı ve Narnia Günlükleri‘nin yazarı C.S. Lewis izlemişti. Lewis hem mektuplarında hem de kurgusal olmayan kitabı A Preface to Paradise Lost’da filmden duyduğu hoşnutsuzluğu dile getirmiştir. Lewis, Tolkien’in fikrini öğrenmek istedi, bu yüzden sonunda birlikte izlediler ve Tolkien, filmi Lewis’ten bile daha fazla küçümsedi.
🔸 Masalların Ardındaki Bilinmeyen Karanlık Gerçekler – FRPNET
Tolkien, Pamuk Prenses’teki cücelerin, İskandinav mitolojisinden esinlenilen ve gururlu savaşçılar olan cücelerle hiçbir benzerlik taşımadığını düşünüyordu. Disney’in cüceleri, tek bir kişilik özelliğiyle tanımlanan basit, komik figürlerdi ve bu durum Tolkien’i oldukça rahatsız etmişti.
Yüzüklerin Efendisi’nde Gimli ve Thorin Meşekalkan gibi cüceler, karmaşık kültürleri ve tarihleri olan gururlu, metanetli savaşçılardı. Pamuk Prenses’te ise yedi cüce, her biri tek bir kişilik özelliğiyle tanımlanan şapşal ve çocuksu tiplerdir. Tolkien, cücelerin kaynaklandığı İskandinav mitolojisine büyük önem veriyordu, bu yüzden Disney’in karikatürize tasvirlerini aşağılayıcı buluyordu.
Walt Disney’e Duyulan Kişisel Antipati
Tolkien’in Disney’e karşı olan nefreti, yalnızca animasyon filmlerinin basitliğine değil, aynı zamanda Walt Disney’in ticari uygulamalarına da dayanıyordu. Tolkien, Disney’in eserlerini uyarlamasına izin vermeyi reddetmiş ve Disney’i ticari bir dolandırıcı olarak görmüştü. Bir mektubunda, Disney’i “kendini hapisten uzak tutmaya yetecek kadar ‘yasal’ hilelerle başkalarını dolandırmaya istekli ve hevesli” biri olarak tanımlamıştır.
Hobbit’in ana temalarından biri açgözlülüğün tehlikeli ve yozlaştırıcı doğasıydı, bu yüzden belki de Tolkien, Disney’de Thorin’in son günlerinde yaşadığı aynı tür ejderha hastalığını gördü.
Tolkien’in Peri Masalları Anlayışı
Tolkien, peri masallarının çocuklar kadar yetişkinler için de önemli olduğuna inanıyordu. Ona göre, peri masalları büyülü ve derin anlamlar içermeliydi. Disney’in masalları basitleştirerek ve sterilize ederek bu büyüyü yok ettiğini düşünüyordu. Tolkien mektuplarında Disney’in eserlerini defalarca aşağılamış, onlardan “umutsuzca bozulmuş”, “iğrenç”, “mide bulandırıcı” ve “bayağı” olarak bahsetmiştir.
Pamuk Prenses’in orijinal Grimm Kardeşler versiyonu, Disney’in uyarlamasına göre çok daha karanlık ve karmaşıktı. Tolkien, bu tür hikayelerin çocuklar için değerli dersler içerdiğine inanıyordu ve Disney’in bu yönleri çıkararak hikayeleri değersizleştirdiğini savunuyordu. Tolkien, Pamuk Prenses hikayesinin kasvetli ve şiddet içeren yönlerinin çıkarılmasıyla orijinal hikayenin hayati bir parçasının kaybolduğunu düşünüyordu. Disney’in masal versiyonlarının, orijinallerinin yerini alacağından endişe ediyordu ki popülerliklerine bakılırsa muhtemelen öyle de oldu.
Disney’in Yüzüklerin Efendisi’ne Yaklaşımı
Tolkien’in Disney’e olan hoşnutsuzluğu, Yüzüklerin Efendisi’nin film hakları konusunda da kendini göstermiştir. Tolkien, Disney’in eserlerini uyarlamasına izin vermediği gibi, bu uyarlamaların animasyon olmaması konusunda da ısrarcı olmuştur. United Artists’e sattığı haklarda, filmin animasyon olmasını istemediğini özellikle belirtmiştir. Gerçi Tolkien’in 1973 yılında ölümünün 5 yıl sonrasında Ralph Bakshi, The Lord of the Rings animasyon filmini yapmıştır.
Tolkien ve Disney: Zıt Dünya Görüşleri
Tolkien ve Disney, birçok açıdan zıt dünya görüşlerine sahipti. Disney, geleceğe odaklanmış ve yeni teknolojileri benimseyen bir vizyonerdi. Projeleri genellikle dünyanın gelecekte nasıl olacağına dair hayaller içeriyordu. Öte yandan, Tolkien geçmişi romantikleştiriyordu. Sanayileşmenin tehlikelerine karşı çıkıyor ve eserlerinde antik ve ortaçağ tarihine olan sevgisini yansıtıyordu. Bu nedenle, Tolkien’in Disney’e karşı duyduğu kızgınlık şaşırtıcı değildi.
Tolkien’in Disney’e karşı olan eleştirileri, iki yaratıcı arasındaki derin farklardan kaynaklanıyordu. Tolkien, peri masallarının derinliği ve büyüsü konusunda tutkulu iken, Disney bu hikayeleri daha geniş kitlelere ulaştırmak için basitleştirmeyi tercih ediyordu. İronik bir şekilde, 2019 yapımı biyografik Tolkien filmi, Disney’in 21st Century Fox’u satın almasının ardından Fox Searchlight Pictures’ın yayınladığı ilk film oldu.
Her ne kadar Tolkien’in eleştirileri Disney’in başarısını durdurmamış olsa da, her iki yaratıcı da kendi alanlarında kültürel ikonlar haline gelmiştir. Disney’in masallardan uyarlama animasyon filmleri ve Yüzüklerin Efendisi, bugün hala izleyiciler ve okuyucular tarafından büyük bir beğeniyle takip edilmektedir.
Kaynak: CBR
