Türk Korku Filmlerinin Halk Bilimi Açısından İncelenmesi

Batı Mitolojisine On Dakika Ara, Beyazperdede Türk Mitolojisi: 2004-2014 Arası Türk Korku Filmlerinin Halk Bilimi Açısından İncelenmesi

Özet

Sinemanın kaynaklarından biri de sözlü kültür ürünleridir. Sinemanın bir türü olan korku sineması da sözlü kültür ürünlerinden, özellikle mitolojik anlatmalardan beslenir. Korku sinemasının dört alttürü vardır. Bu alttürler doğal, doğaüstü, psikolojik ve bilimseldir. Bunlardan doğaüstü tüm dünya sinemasında vampir, kurt adam veya Şeytan gibi folklor ve mitolojiye ait unsurlara yer verir. Konusunu da yine folklorik ve mitik unsurlarla şekillendirir. Türkiye’de de geçmişten günümüze gelişme gösteren korku sinemasında doğaüstü kabul edilebilecek ürünler verilmiştir.

Bu bildiride 2004’ten bu yana, son on yıl içerisinde Türk korku sineması kapsamında çekilmiş filmler halk bilimi açısından incelenecektir. İlk olarak korku sineması hakkında genel bir bilgi verilecek ve korku sinemasının halk bilimi ürünleri ile ilişkisine ve bu ilişkiyle ilgili problemlere değinilecektir. Ardından 2004-2014 yılları arasında Türkiye’de çekilip yayınlanan Türk korku filmlerindeki Türk halk kültürüne ait çeşitli mitik varlıklar ve unsurlarla ilgili ortaklıklara değinilecektir. Sonuç olarak bu filmlerin kültür taşıma ve aktarma konusunda ne tür işlevlere sahip oldukları tartışılacaktır.

Halk biliminin inceleme sahasını oluşturan halk bilgisi ürünleri görsel sanatların beslendiği kaynaklardan birini oluşturur. Görsel sanatlardan biri olan sinema alanında da bu alanın yaratıcıları halk bilgisi ürünlerinden faydalanırlar. Sinemanın alt türlerinden korku sineması da bünyesinde mitik tasavvurlardan, inançlardan ve efsanelerden elde edilen unsurları barındıran bir türdür. Korku sineması kendi içinde belli alt türler halinde tasnif edilir ve bu tasnifte yer alan ürünlerin büyük bir çoğunluğu halk bilgisi ürünlerinden izlerle oluşturulmuştur. Türk sinemasında, dünya sinemasında olduğu gibi korku sineması için bu özellik geçerlidir. Özellikle 2000 yılından bu yana bir hareketlilik yaşayan Türk korku sinemasında Türk halk bilgisi ürünlerinden beslenen örnekler vardır.

Bu bildiride Türk korku filmlerini halk bilimi açısından inceleyeceğiz. Burada amacımız bir sinema veya film incelemesi yapmak değildir.¹ Bildiride ilk olarak genel hatlarıyla korku sineması hakkında bilgi verip, korku sinemasının halk bilgisi ürünleriyle ilişkisine değineceğiz. Ardından 2004-2014 yılları arasında Türkiye’de çekilip yayınlanan Türk korku filmlerindeki Türk halk kültürüne ait çeşitli mitik varlıklar ve unsurlarla ilgili ortaklıklara değineceğiz. Sonuç olarak bu filmlerin kültür taşıma ve aktarma konusunda ne tür işlevlere sahip olduklarını tartışacağız.

Korku, özellikle sinema gibi sanatların elinde geleneksel hikaye anlatıcılığından evrilerek farklı bir sanat şekline sahip olmuştur. Korku filmi izleyiciye tehdit oluşturmayan bir bağlamla birlikte bir korku ve tiksinti deneyimi sunarak izleyicinin korkuyu tecrübe etmesini sağlayan ve merak uyandıran bir film türüdür. Korku filmleri bir tasnife göre doğal, doğaüstü, psikolojik ve bilimsel olarak dört türe ayrılır. Bu tasnifin doğaüstü olarak nitelendirilen sınıfı vampirler, kurt adamlar, zombiler ve daha birçok canavar türünden varlıkla, şeytan ve türevi ruhani mahiyetteki kötü varlıkları bünyesinde barındırır (Odell ve Le Blanc, 2011: 12). Bir başka tasnife göre sadece sinema için değil tüm korku türü için Todorov’un fantastiğe uyguladığı tasnif uygulanır ve korku türü tekinsiz, olağanüstü ve fantastik olarak sınıflandırılabilir. Bununla birlikte korku sineması kendi içinde türlerine ayrıldığında kozmik korku, okült korku ve sürreal korku olarak adlandırılabilen türler çeşitli olağanüstü unsurlara yer veren türler olarak sınıflandırılır. Korku filmlerinin kökeninde genel olarak halk hikayeleri, peri masalları, büyü, büyücülük, mitler, fabllar ya da hayalet hikayeleri ve bunlardan beslenen korku edebiyatı vardır. Filmlerdeki karşıt kahramanlar genelde halk kültüründen gelen olağanüstü varlıklardır (Prohaszkova, 2012: 132-134, 137). Bu türün dünyadaki örneklerinde bu tasniflerdeki durum mevcuttur. Amerikan korku sineması büyük ölçüde halk bilgisi ürünlerinden hareketle oluşturulmuştur. Bu durum Asya korku sineması için de geçerlidir. Her iki sahada da doğaüstü güçler ve bu güçlere ait kültürel kodlar ve inançlar fantezi ve korku sinemasının temellerini oluşturmuştur (Richards, 2011: 12, 15-17, 127.).

Dünya korku sineması genel olarak halk bilgisi ürünlerinden beslenir ve bu ürünlerden elde ettiği malzemeyi modern bir formda izleyiciye sunar. Bütün dünyada korku sineması folklorik malzemeden beslenmiştir ve sadece beslenmekte kalmayıp bu malzemeyi modern bir şekle sokarak günümüze uyarlayıp, bir anlamda güncellemiştir. Bir örnek olarak bir zamanların şatoda yaşayan ve geceleri dışarı çıkabilen, pelerinli ve çirkin Dracula’sı artık Volvo’ya binen, gün ışığına maruz kaldığında parlayan, yakışıklı bir Edward’a dönüşmüştür.²

Bir tür olarak korku filmi çeşitli alt türlere ayrılan fakat bu türlerin büyük bir kısmında mitolojinin, efsanenin, halk inançlarının veya genel bir ifadeyle halk bilgisi ürünlerinin sağladığı kültürel kodlardan, birikimden beslenilerek bu alanın sanatçıları tarafından üretilmiş ve izleyici kitlesine zarar vermeyen, gerçek dışı ve soyutlanmış bir korku deneyimi sunan bir film türüdür. Korku filmlerindeki şeytan, cin, vampir, kurt adam ve benzeri varlıkların tamamı halk bilgisi ürünlerinden elde edilmiş mitik tasavvurlardır. Bu tasavvurlar filmlerde yönetmenin, yapımcının veya kısaca filmin üretim sürecinde bulunan tüm kişilerin sanat anlamındaki etkisiyle farklı farklı şekillerde filmlerde kullanılırlar.

Türk sanatında Türk halk bilgisi ürünlerinin kullanılmasıyla ilgili belli başlı problemler mevcuttur. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? adlı çalışmasında bu sorunlara değinen Öcal Oğuz, özel olarak sinema sanatıyla ilgili senaristlerin sözlü kaynaktan beslenememesinde n bahsetmektedir. Sözlü kültür ürünlerine hakim olmayan, geleneksel bağlamı ve ürünleri tanımayan senaristler Türk kültür kodları açısından eksik ürünler ortaya koymaktadırlar. Öcal Oğuz aynı çalışmasında “Evde öğrenemezseniz, kitapçıda bulamazsanız, okulda göremezseniz, televizyonda izleyemezseniz bir kültür ögesini nasıl ortak belleğe mal edeceksiniz ve yeri geldiğinde nasıl hatırlayıp kullanacaksınız? ” sorusuyla genelde sanatçının ve kitlelerin, özelde ise yönetmen/senarist ve oyuncuyla izleyicinin içinde bulunduğu durumu belirtmektedir. Bunun yanında yine özelde filmler genelde ise televizyon dünyası için Türk kültürüne ait unsurların kullanılamaması, eksik veya yanlış kullanılması ya da batıdan alıntı unsurların televizyona hakim olması da Öcal Oğuz’un eleştirdiği başka bir noktadır. Korku filmi özelinde ise bu probleme yönetmen ve senaristlerin Türk halk bilgisi unsurlarına hakim olmayışı, onların Al Karısı, Al Bastı ve Koncolos gibi geleneksel bağlamda yeri bulunan korku karakterlerinden uzak kalmaları sebep olmaktadır (Oğuz, 2009: 68-69).

Türk halk bilgisi ürünlerine ait unsurların müzik ve edebiyat gibi veya film, çizgi film ve bilgisayar oyunu gibi türlerde kullanımına dair çeşitli örnekler ve çalışmalar mevcuttur.³ Bu bildiride halk bilgisi ürünleri ve sinema ilişkisini 2004-2014 arası çekilen ve yayınlanan Türk korku filmleri örneklerinden hareketle açıklamaya çalıştık. Belirttiğimiz tarihler arasında çekilen ve yayınlanan 21 filmi inceledik. Bu filmler “Ammar: Cin Tarikatı, Araf, Azazil: Düğüm, Azem Cin Karası, Büyü, Cehennem, Dabbe, Dabbe 2, Dabbe: Bir Cin Vakası, Dabbe: Cin Çarpması, Dabbe: Zehr-i Cin, El-Cin, Gomeda, Karadedeler Olayı, Musallat, Musallat 2: Lanet, Muska, Semum, Siccin, Üç Harfliler: Marid, Şeytan-ı Racim”dir. Bu filmlerin listesi bildirinin sonunda, yönetmen soyadının ilk harfine göre alfabetik olarak yer almaktadır.

Filmlerin halk bilgisi ürünleri açısından genel özelliklerini açıklayacak olursak incelediğimiz bütün filmlerde genel yapının İslam kültür dairesindeki cin ve büyü ekseninde oluşturulduğunu görürüz. Türk halk bilgisi ürünlerinde yer alan mitik varlıklardan Dabbetü’l Arz, cin, şeytan, iblis gibi varlıklar filmlerdeki korku unsurunu oluştururlar. Halk bilgisi ürünlerinde, halk kültüründe geniş yeri bulunan cin çarpması, cinlerin musallat olması, cinlerden büyü gibi uygulamalarda faydalanılması ve çeşitli sebeplerden intikam alan veya insanlara saldıran cinlerle ilgili unsurlar filmlerdeki korku unsurunun ve kültürel kodların temel yapısını oluşturur. Bu varlıklar filmlerde, gelenekteki anlatmalarda ve inançlarda olduğu gibi terk edilmiş evlerde, metruk yerlerde ve harabelerde bulunurlar. Bir filmin bir halk bilgisi ürününe yaptığı güncellemeye bir örnek, Dabbe serisinin ilk filminde “Cinler bize aynadan görünürler.” bilgisinin verilmesi ve bununla birlikte Dabbetü’l Arz’ın internet ve mail aracılığıyla insanlara musallat olması mitik bir varlığın modern bir formda filmde yer almasıdır. Bir diğer örnek olarak El-Cin filmi efsanelerde yer alan “çocuğu öldürüldüğü için intikam alan cin” unsurunu bir şehir ortamında işlemektedir. Bu unsurlar filmlerde işlenirken tüm filmlerde bazı sahnelerde bu mitik varlıklarla ilgili çeşitli bilgiler yer alır ve filmlerdeki karakterler halk bilgisi ürünlerinden gelen bilgiyi senaryo dahilinde birbirleriyle ve tabii ki izleyiciyle paylaşırlar. Her filmde, filmde yer alan mitik varlıkla ilgili en az bir karakterin gelenekten gelen bir bilgiyi paylaştığı en az bir sahne mevcuttur.⁴

Bunun yanında halk kültürüne ait ve İslami şekle büründürülmüş büyü ritüelleri, çeşitli büyüsel uygulamalar ve büyüyle elde edilen şeyler ve bunların insanın başına açtığı zararlar gibi unsurlar da filmlerdeki bir diğer kültürel korku kodunu oluşturmaktadır. Musallat, Siccin, Dabbe: Cin Çarpması gibi filmlerde bir çıkar sağlamak için cinler aracılığıyla yapılan büyüler ve bunların devamında cinlerin musallat olması veya Dabbe: Zehr-i Cin örneğinde olduğu gibi birine zarar vermek amacıyla büyüye başvurup cinlerden faydalanmak gibi izlekler filmlerin korku ve halk kültürü kodunu oluşturmaktadır. Mitik varlıklarda olduğu gibi filmlerdeki büyüyle ilgili unsurlar da İslami bir çerçevede yer almaktadır. Bir diğer unsur da yine inançlarda ve anlatmalarda sıklıkla yer alan cinci hocalardır. Filmlerin hemen hemen hepsinde kara büyüyle uğraşan, büyü yapan veya bu büyülerin çözümünü bilen bir hoca veya cinci hoca mevcuttur. Filmlerdeki büyüye veya mitik varlıklardan kurtulmaya dair yapılan ritüeller de kültürel bellekteki cin ve büyü pratiklerinden ibarettir. Burada da tıpkı mitik varlıklarda olduğu gibi sözlü kültürden edinilen büyüyle ilgili bilginin filmin oyuncuları tarafından senaryo dahilinde ifade edilmesi durumu söz konusudur.⁵

Bir diğer genel özellik olarak filmlerdeki konuların genellikle “yaşanmış bir olaydan alıntı” olarak ifade edilmesidir. Burada “memorat” türünden bir anlatma yapısına gönderme yapılmaktadır. Yani senaryoda yer alan karakterlerin ve kurgusal yapının tamamı gerçeklikle bağlantı kurulması amaçlanarak bir memoratla beslenmesi söz konusudur. Bir halk bilgisi ürünü olarak memorat, cin ve büyüyle ilgili çok fazla anlatmayı bünyesinde barındıran bir türdür ve efsanelerle yakından ilgilidir (Çobanoğlu, 2003: 11-142). Filmlerin memoratlarla bağlantısının kurulması doğrudan doğruya kültürel kodlara yapılan bir gönderme olarak düşünülebilir.

Bu noktada incelediğimiz korku filmlerinin halk bilgisi ürünleriyle, kültürel kodlarla ilişkisini hem bu unsurlardan beslenme hem de bu unsurları taşıma ve aktarma özelliklerine değinmek gerekir. Burada ilk olarak bir örnekten hareket edebiliriz. Musallat, Musallat 2 ve Siccin filmlerinin yönetmeni Alper Mestçi, Psikeart dergisinin 19. sayısına verdiği röportajda kendisine sorulan Türk insanının nelerden korktuğu ya da Türk insanının nasıl korkutulacağıyla ilgili bir soruya “Türk insanı yalnızca Allah’tan korkuyor. Başka bir şeyden korktuğunu düşünmüyorum ben. Cin korkusu da temelde Allah korkusuna dayanıyor. Cin, Kuran-ı Kerim’de bahsedilen ve görülmese de olduğu kabul edilen bir varlık olduğu için insanları korkutuyor.” cümleleriyle cevap vermiştir (Mestçi, 2012: 96). Alper Mestçi’nin bu önermesinin doğru veya yanlış olması konumuz dahilinde değildir. Bu cevapta Mestçi’nin farkında olarak ya da olmayarak kültürel kodlardan faydalandığının izlerini görebiliriz. Yönetmen, filmindeki temel izleği ve korku unsurunu kültürel kodlardan, halk bilgisi ürünlerinden beslenerek şekillendirmişti r. Bir başka soruya verdiği cevapta filmlerde korkuyu yaratmanın en iyi yolunun bilinmezlik olduğunu ifade etmiştir ve Türk kültüründe çarpılma kavramının bilinmezliğiyle ne kadar korkunç olduğuna değinmiştir (Mestçi, 2012: 96). Yönetmenin bu düşüncesinde de yine halk bilgisi ürünlerinden doğrudan beslendiğinin izlerini görmek mümkündür. Mestçi, korkunun genel yapısında bulunan bilinmezlik ve belirsizlikle, Türk halk bilgisi ürünlerinde yer alan ve bu bilinmezlik/belirsizlik özelliğini taşıyan çarpılma, cin çarpması gibi unsurları korku unsurunun temeli olarak filminde kullanmıştır. Bu noktada yönetmen veya senarist kültürel kodlara, halk bilgisi ürünlerine ne kadar iyi hakim olursa filminin en iyi etkiyi sağlayabileceğin i ifade edebiliriz. Gelenekten, sözlü kültürden iyi bir şekilde beslenmiş ve buradan edindiği bilgiyi sanat eserinde kullanabilen bir korku filmi yönetmeni ya da senaristi hitap ettiği kitlenin neyden ve nasıl korktuğunu iyi bilerek ortaya koyacağı eserin etki gücünü arttırabilir. İzleyicinin yaşayacağı bu tanıdıklık hissiyse yaşayacağı korku deneyiminin etkisini güçlendirecektir , bu da filmin yaratmak istediği etki noktasında başarısını etkileyecektir.

Bir diğer nokta ise bu filmlerin kültürü taşıma ve aktarma özelliğidir. Bu filmlerde sesin egemen olduğu bir görsel alan mevcuttur. Yönetmenler veya senaristler sesi ve görseli kullanırlar, bunun için de sözel olandan beslenirler. Sözel olanı veya bir diğer deyişle sözlü kültürü kullanma ise aktarım az olduğu için tam olarak bilinmez veya uygulanamaz. Başta Öcal Oğuz’dan alıntılayarak belirttiğimiz gibi sözlü kültüre, halk bilgisi ürünlerine tam anlamıyla vakıf olmayan bir yönetmen ya da senarist, Alper Mestçi’nin değindiğimiz sözlerinde bahsettiği unsuru tam anlamıyla yerine getirememektedir . Bu filmler Türk halk bilgisinin korku kısmındaki unsurlara yer vererek ve senaryo dahilinde bu unsurlarla ilgili olarak karakterlerin ağzından bilgiyi ifade ettirerek bir tür kültür taşıma ve aktarma görevini farkında olarak ya da olmayarak üstlenmektedirler. Yaşları 14 ile 18 arasında değişen bir grup öğrenciyle yaptığımız anket çalışmasında öğrencilerin mitoloji denildiğinde akıllarına ilk olarak Yunan mitolojisi geldiğini tespit ettik. Öğrencilerin genelde Türk mitolojisini bilmediklerini fakat Dabbe, Dabbetü’l Arz ve cin hakkında bilgi sahibi olduklarını, özellikle Dabbe ve Dabbetü’l Arz’ı filmler sayesinde öğrendiklerini de anket aracılığıyla tespit ettik. Bu küçük örnekten bile hareket edecek olursak bir filmin bir halk bilgisi unsurunu aktarmada ne kadar etkili olabileceğini görmek mümkündür. Sözlü kültürden veya daha genel bir ifadeyle halk bilgisi ürünlerinden iyi bir şekilde beslenilerek oluşturulmuş bir film kültürün tanınması, tanıtılması, taşınması, aktarılması ve güncellenmesi için önemli bir araç haline gelecektir.

Burada yapılması gereken edebiyat, sinema veya diğer tüm alanlara emek veren sanatçılarla halk bilimi alanında çalışanların birlikte hareket etmesidir. Halk bilimi alanında çalışanların doğrudan doğruya sözlü kültürden elde ettikleri bilgi tam anlamıyla teşekkül etmiş bir korku edebiyatı oluşmasını sağlayabilir. Bu da, yukarıda kısaca değindiğimiz haliyle dünyada sinema sektöründe korku sinemasının temelini, sözlü kültürden beslenerek oluşturulan ve bu malzemeyi kurgusal bir zemine oturtan korku edebiyatının sinema için hazır bir malzeme haline gelmesini sağlar. Bunun yanında halk bilimi araştırmacısının sözlü kültürden ve araştırmalarında n elde edip sunacağı bilgiyle yönetmenin veya senaristin teknik donanımı bir araya geldiğinde kültürü taşıyan ve aktaran başarılı örnekler üretilebilir. Sadece korku mitleri veya korku karakterleri açısından değil, bütün Türk mitolojisinden veya Türk halk bilgisi ürünlerinden de faydalanılarak başarılı örnekler ortaya konulabilir.

Filmler:

Akbaş, Volkan, yön. Azem Cin Karası. Sen. Özgür Akbaş. DVD. Chantier. 2014.

Aktaç, Arkın, yön. Şeytan-ı Racim. Sen. Murat Toktamışoğlu. DVD. Tiglon. 2013.

Aktaç, Arkın, yön. Üç Harfliler: Marid. Sen. Murat Toktamışoğlu. DVD. Tiglon. 2010.

Bağbakan Kardeşler, yön. Karadedeler Olayı. DVD. Tiglon. 2011.

Bakar, Özgür, yön. Ammar: Cin Tarikatı. Sen. Alper Kıvılcım. Özgür Bakar. DVD. Tiglon. 2014.

Bakar, Özgür, yön. Azazil: Düğüm. Sen. Alper Kıvılcım. Özgür Bakar. DVD. Roll Caption. 2014

Çelik, Özkan, yön. Muska. Sen. Özkan Çelik. Serhan Nasırlı. DVD. Roll Caption. 2014.

Dalkıran, Biray, yön. Araf. Sen. Hakan Bilir. Biray Dalkıran. DVD. Bir Film. 2006

Dalkıran, Biray, yön. Cehennem. Sen. Biray Dalkıran. Cem Şancı. DVD. Medyavizyon. 2010.

Demirci, Tan Tolga, yön. Gomeda. Sen. Tan Tolga Demirci. DVD. Kenda Film. 2007.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe 2. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2009.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2005.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe: Bir Cin Vakası. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. UIP Türkiye. 2012.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe: Cin Çarpması. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. UIP Türkiye. 2013.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe: Zehr-i Cin. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Warner Bros. 2014.

Karacadağ, Hasan, yön. El-Cin. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2013.

Karacadağ, Hasan, yön. Semum. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Warner Bros. 2008.

Mestçi, Alper, yön. Musallat 2: Lanet. Sen. Alper Mestçi. DVD. Özen Film. 2011.

Mestçi, Alper, yön. Musallat. Sen. Alper Mestçi. DVD. Özen Film. 2007.

Mestçi, Alper, yön. Siccin. Sen. Ersan Özer. DVD. Muhteşem Film. 2014.

Oğuz, Orhan, yön. Büyü. Sen. Şafak Güçlü. Servet Aksoy. DVD. Özen Film. 2004.

Notlar:

1) 2000’den sonra yayınlanan korku filmleriyle ilgili inceleme için bk. Ayaz, Ferdi. İkibinli Yıllarda Türk Korku Sinemasının İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi S.B.E. İletişim Bilimleri A. B. D. Radyo ve Televizyon Bölümü, 2007. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ayrıca bk. Koçak, Birgül. Türk Sinemasında Korku Filmi Yaratım ve Üretim Sorunları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi S. B. E. Radyo ve Televizyon A. B. D., 2002. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

2) Korku sinemasındaki bu tarz bir dönüşümle ilgili bir inceleme örneği için bk. Işıklar, Ulaş .Pelerinden Latekse Gecenin Çocukları: Son Dönem Korku Sinemasında Vampir Karakterinin Dönüşümü. İstanbul: Avrupa Yakası Yayınları, 2010. Geleneğin ve halk bilgisi ürünlerinin güncellenmesi konusu için bk. Ekici, Metin. “Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme.” Milli Folklor. Cilt 10. Sayı 80. 2008, ss. 33-39.

3) Müzik örneği için bk. Özdamar, Fazıl. “Dede Korkut Kitabı’nın Çağdaş Müzik Sanatçıları Üzerindeki Tesiri.” Milli Folklor.Cilt 13. Sayı 101. 2014, ss. 125-138.

Edebiyat örneği için bk. Sarpkaya, Seçkin. “Sözden Yazıya Türk Mitik Tasavvurlarının Fantastik Edebiyatta Kullanımı Üzerine: Anadolu Korku Öyküleri 2 Örneği.”V. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi. (Yayımlanmamış Bildiri Metni)

Film örneği için bk. Aça, Mehmet. Mustafa Aça. “Hacivat ile Karagöz’ü Belli Bir Döneme Tarihsel Kişilikler Olarak Konumlandırma Çabalarına Sinemadan Bir Örnek: ‘Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü’ Filmi.” TÜBAR. Sayı 26. 2009, ss. 9-20.

Çizgi film örneği için bk. Fedakar, Pınar. “Çizgiyi Aşanlar: Cille Türk Mitolojisinin Çizgi Filmde Kullanılması ve Çizgi Filmle Aktarılması.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. Sayı 11/1. 2011, ss. 107-120.

Bilgisayar oyunu örneği için bk. Basat Metin, Ezgi. “Modern Dünyanın Sanal Mitleri: Bilgisayar Oyunları.” Milli Folklor. Cilt 12. Sayı 92. 2011, ss. 143-152.

4) Dabbetü’l-Arz için bk. Sarıtoprak, Zeki. “Dabbetü’l-Arz.” Türkiya Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993. ss. 393-395. Ayrıca bk. Tez, Zeki. Mitolojinin Kültürel Tarih, Doğu ve İslam Mitolojisi, Mitolojik Söylenceler. İstanbul: Doruk Yayıncılık, 2008. s. 108.

Cin için bk. Westermarck, Edward. İslam Medeniyetinde Puta Tapma Devrinden Arta Kalan ve Kalıntı Halinde Yaşayagelen İtikadlar: Cin (İyi Saatte Olsunlar).Çev. Şahap Nazmi Coşkunlar. Ankara: Yeni Matbaa, 1962. Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar). İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1984. ss. 74-77. Sarpkaya, Seçkin. Türkiye Sahası Masal ve Efsanelerinde Demonolojik Varlıklar. İzmir: Ege Üniversitesi S. B. E., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 2014. ss. 137-142, 173-196.

Şeytan için bk. Korkmaz, Esat. Ansiklopedik Şeytan Tasarımı-Terimle ri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar, 2006. ss. 634-654. Sarpkaya, Seçkin. Türkiye Sahası Masal ve Efsanelerinde Demonolojik Varlıklar. İzmir: Ege Üniversitesi S. B. E., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 2014. ss. 153-164.

İblis için bk. Korkmaz, Esat. Ansiklopedik Şeytan Tasarımı-Terimle ri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar, 2006. ss. 331-336. Wensinck, A. J. “İblis.” İslam Ansiklopedisi. 5. Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1987. ss. 690-692.

5) Büyü için bk. Hançerlioğlu, Orhan. Dünya İnançları Sözlüğü. 5. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2010. ss. 93-94. Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar). İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1984. ss. 106-122.

Kaynakça:

Aça, Mehmet. Mustafa Aça. “Hacivat ile Karagöz’ü Belli Bir Döneme Tarihsel Kişilikler Olarak Konumlandırma Çabalarına Sinemadan Bir Örnek: ‘Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü’ Filmi.” TÜBAR. Sayı 26. 2009, ss. 9-20.

Akbaş, Volkan, yön. Azem Cin Karası. Sen. Özgür Akbaş. DVD. Chantier. 2014.

Aktaç, Arkın, yön. Şeytan-ı Racim. Sen. Murat Toktamışoğlu. DVD. Tiglon. 2013.

—————- ——. Üç Harfliler: Marid. Sen. Murat Toktamışoğlu. DVD. Tiglon. 2010.

Ayaz, Ferdi. İkibinli Yıllarda Türk Korku Sinemasının İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi S.B.E. İletişim Bilimleri A. B. D. Radyo ve Televizyon Bölümü, 2007. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Bağbakan Kardeşler, yön. Karadedeler Olayı. DVD. Tiglon. 2011.

Bakar, Özgür, yön. Ammar: Cin Tarikatı. Sen. Alper Kıvılcım. Özgür Bakar. DVD. Tiglon. 2014.

—————- ——-. Azazil: Düğüm. Sen. Alper Kıvılcım. Özgür Bakar. DVD. Roll Caption. 2014

Basat Metin, Ezgi. “Modern Dünyanın Sanal Mitleri: Bilgisayar Oyunları.” Milli Folklor. Cilt 12. Sayı 92. 2011, ss. 143-152.

Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar). İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1984. ss. 74-77.

Çelik, Özkan, yön. Muska. Sen. Özkan Çelik. Serhan Nasırlı. DVD. Roll Caption. 2014.

Dalkıran, Biray, yön. Araf. Sen. Hakan Bilir. Biray Dalkıran. DVD. Bir Film. 2006

—————- ———. Cehennem. Sen. Biray Dalkıran. Cem Şancı. DVD. Medyavizyon. 2010.

Demirci, Tan Tolga, yön. Gomeda. Sen. Tan Tolga Demirci. DVD. Kenda Film. 2007.

Ekici, Metin. “Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme.” Milli Folklor. Cilt 10. Sayı 80. 2008, ss. 33-39.

Fedakar, Pınar. “Çizgiyi Aşanlar: Cille Türk Mitolojisinin Çizgi Filmde Kullanılması ve Çizgi Filmle Aktarılması.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. Sayı 11/1. 2011, ss. 107-120.

Hançerlioğlu, Orhan. Dünya İnançları Sözlüğü. 5. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2010.

Işıklar, Ulaş. Pelerinden Latekse Gecenin Çocukları: Son Dönem Korku Sinemasında Vampir Karakterinin Dönüşümü.İstanbul: Avrupa Yakası Yayınları, 2010.

Karacadağ, Hasan, yön. Dabbe 2. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2009.

—————- ————. Dabbe. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2005.

—————- ————. Dabbe: Bir Cin Vakası. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. UIP Türkiye. 2012.

—————- ————. Dabbe: Cin Çarpması. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. UIP Türkiye. 2013.

—————- ————. Dabbe: Zehr-i Cin. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Warner Bros. 2014.

—————- ————. El-Cin. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Özen Film. 2013.

—————- ————. Semum. Sen. Hasan Karacadağ. DVD. Warner Bros. 2008.

Koçak, Birgül. Türk Sinemasında Korku Filmi Yaratım ve Üretim Sorunları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi S. B. E. Radyo ve Televizyon A. B. D., 2002. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Korkmaz, Esat. Ansiklopedik Şeytan Tasarımı-Terimle ri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar, 2006.

Mestçi, Alper, yön. Musallat 2: Lanet. Sen. Alper Mestçi. DVD. Özen Film. 2011.

—————- ——. Musallat. Sen. Alper Mestçi. DVD. Özen Film. 2007.

—————- ——. Siccin. Sen. Ersan Özer. DVD. Muhteşem Film. 2014.

Odell, Colin. Michelle Le Blanc. Korku Sineması. Çeviren: Ali Toprak. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık, 2011.

Oğuz, M. Öcal. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 2009.

Oğuz, Orhan, yön. Büyü. Sen. Şafak Güçlü. Servet Aksoy. DVD. Özen Film. 2004.

Özdamar, Fazıl. “Dede Korkut Kitabı’nın Çağdaş Müzik Sanatçıları Üzerindeki Tesiri.” Milli Folklor.Cilt 13. Sayı 101. 2014, ss. 125-138.

Prohaszkova, Viktoria. “The Genre of Horror.” American International Journal of Contemporary Research. Irving. Nisan. Sayı 2/4. 2012. ss. 132-142.

Richards, Andy. Asya Korku Sineması. Çeviren: Onur Gayretli. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık, 2011.

Sarıtoprak, Zeki. “Dabbetü’l-Arz.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993. ss. 393-395.

Sarpkaya, Seçkin. “Sözden Yazıya Türk Mitik Tasavvurlarının Fantastik Edebiyatta Kullanımı Üzerine: Anadolu Korku Öyküleri 2 Örneği.” V. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi. 2014. (Yayımlanmamış Bildiri Metni).

—————- —–. Türkiye Sahası Masal ve Efsanelerinde Demonolojik Varlıklar. İzmir: Ege Üniversitesi S. B. E., 2014. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Tez, Zeki. Mitolojinin Kültürel Tarih, Doğu ve İslam Mitolojisi, Mitolojik Söylenceler. İstanbul: Doruk Yayıncılık, 2008. s. 108.

Wensinck, A. J. “İblis.” İslam Ansiklopedisi. 5. Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1987.

Westermarck, Edward. İslam Medeniyetinde Puta Tapma Devrinden Arta Kalan ve Kalıntı Halinde Yaşayagelen İtikadlar: Cin (İyi Saatte Olsunlar). Çev. Şahap Nazmi Coşkunlar. Ankara: Yeni Matbaa, 1962.