Her Şey Şehrimiz İçin – Workers & Resources: Soviet Republic İncelemesi

Şehir planlama, mikro/makro yönetim, ulaşım hatları oluşturma ve dahasını incik cıncık etmeyi seven oyunculardansanız, Workers & Resources: Soviet Republic beklediğinizden daha fazlasını sunuyor.

Eğer 90lar’da PC oyunlarıyla haşır neşir olduysanız, SimCity serisinin sizde muhakkak özel bir yeri vardır. Şehir planlama konusunda mihenk taşı kabul edilen SimCity serisi, kendisinden sonra gelecek olanlara da ilham kaynağı olmuştur.

Modern çağda, şehir planlama türü birçok farklı oyun türüyle birleşmiş durumda. Bundan şikayetçi değilim. Frostpunk gibi şehir yönetimi ve hayatta kalma oyunlarının son zamanlarda yakaladığı başarıyı ve çıkan örnekleri yakından incelemeyi seviyorum. Fakat insan bazen şöyle kemiksiz bir şehir planlama oyunu istemiyor da değil!

Hazır mısın Yoldaş?

Workers & Resources: Soviet Republic, harika bir erken erişim süreci geçiren ve oyuncuların geri bildirimleri sayesinde gelişip büyüyen bir şehir planlama simülasyonu. Benzerlerinden farklı olarak temayı, 1960lar’a götürüp bizi bir Sovyet Bloğu ülkesi içerisine koyuyor. Amacımız, en ufak detaydan, en büyüğüne kadar yoldaşlarımızı mutlu etmek, kapitalist sisteme karşı yıkılmaz bir demir duvar olarak yükselip şehrimizi büyütmek.

Oyunda, muhteşem Sovyet Şehrimizi en iyi şekilde biçimde yönetmeye çalışıyoruz. Ulaşımdan, göçmen yönetimine, fabrikalardaki işçilerin kontrolünden, inşa edilecek yolun kaynaklarına, hatta Sovyet ideolojisinin düzgün işlemesine kadar en ince detayına kadar düşünülmüş bir simülasyon var. Bu açıdan birçok şehir planlama oyunundan sıyrılıyor. Oyunu genel olarak SimCity 2000 ile Transport Tycoon‘un bir birleşimi gibi görebilirsiniz. Eğer Cities Skylines gibi bir oyun bekliyorsanız çok üzülürsünüz. Çünkü ondan daha detaylı bir arayüze sahip.

Hikâye moduna dalmadan önce eğitim kısmını iyicene oynamanızı tavsiye ederim. Çünkü dediğim üzere birçok detay barındırıyor. Şöyle bir örnek vereyim. Diyelim ki, şehrin dışında bir maden ocağa kuracaksınız. Oraya bir şekilde ulaşım sağlamanız gerekiyor. Karayolu ya da tren yoluyla yapacağınız ulaşımın kaynaklarını isterseniz, ücreti mukabilinde diğer Sovyet uluslarından toplayıp yapabiliyorsunuz. Şayet, tüm kaynakları kendi hazinemden kullanmak istiyorum derseniz, işlerin rengi değişiyor.

Önce bir inşaat ofisi kuruyorsunuz. Sonra bu inşaat ofisinde çalışacak işçileri yönlendiriyorsunuz. Bununla birlikte asfalt dökmek için önce bir çakıl fabrikası kurmanız, sonra bu çakılı asfalta çevirecek bir üretim tezgahı yapmanız gerekiyor. Tabii işler bununla da bitmiyor. Birkaç tane iş makinesi satın almalı, kaynakların doğru bir biçimde ardiyeden alınıp inşaatın yapılacağı yere yönlendirmeniz gerekiyor. Bu süreçte elbette bir iş gücü yaratmış oluyorsunuz. Fakat yeteri sayıda işçiniz yoksa, bunları diğer uluslardan ülkenize göçmen olarak davet edebilme şansınız var. Eğitim seviyesi ne kadar düşük kalırsa, ırgat gibi çalıştırabileceğiniz o kadar fazla işçiniz oluyor.

Bu sadece en basit örneklerden birisi. Oyunun bir bölümünde, buna benzer bir sorun yaşadım. Şehir dışında kuracağım kömür madeni, merkezden bir hayli uzakta kalıyordu. Otobüs ile işçi yollamak yerine bir tren yolu ağı kurmayı planladım. Ancak oyunun Transport Tycoon tadındaki, zorlayıcı ulaşım yönetimi verdiğim kararları sorgulattı. Resmen eziyete dönüştü. Tren yolunu sadece döşeyeyim, tren kendi gidip gelsin gibi bir mantık yok. Tren yolu ışıklandırmaları, hangi yönden nasıl gideceği gibi birçok kararı doğru yapmak gerekiyor. Hal böyle olunca, ulaşım kısmı patladı; temizinden bir Alt+F4 çekip günlük hayatıma devam ettim.

Soğuk İnsanlar ve Brutalism

Workers & Resources: Soviet Republic, yavaş ilerleyen bir oyun ve oyuncuya karşı affı yok. Öte yandan, oyuncunun ağzına bal çalan da bir yapısı var. Eğer hikâye modunda oyuna başlarsanız, neyi nasıl yapacağınızı adım adım gösteriyor. Yeni kurulan bir şehrin yöneticisi olarak işe başlıyor ve verilen hedefleri adım adım yerine getirmeniz bekleniyor. Bu süreçte, yukarıda bahsettiğim birçok sorunu, en ince detayına kadar halletmeniz gerekiyor.

Verilen hedefleri yerine getirerek, ulusumuzun nasıl bir yol çizeceğine karar veriyoruz. Hedefler tamamlandıkça yeni teknolojiler ve binalar açılıyor. Tabii bir yandan da oyunun başladığı 1960 yılı, günümüze doğru yaklaşmaya başlıyor.

Açıkçası oyunda doğrudan bir Soğuk Savaş havası sezmedim. Bir diploması bölümü yok. Zaten olsaydı, oyun herhalde bir 4X oyuna evrilebilirdi. Fakat bunun yerine dilerseniz kapitalist uluslarla ticaret yapma şansınız var. Tüm kaynakları, binaları, yapılan ticareti ruble üzerinden döndürüyorsunuz. Ayrıca dolar kazanma şansınız var. Bunu sadece kapitalist ülkelerle yapacağınız ticaret üzerinden kazanabiliyorsunuz. Doların, oyundaki mantığı ise daha iyi ve verimli ekipman alma üzerine kurulu. Tabii bir yandan halkın morali de, aşağı-yukarı oynayabiliyor. Tamamen kendine yeten, “batının köpeği” olmak istemeyen insanlar huzursuzluk çıkarabiliyor.

Bu sebeple oyunda bir Komünist Parti Karargahı ve Gizli Polis Teşkilatı kurmanızda fayda var. Karargah, halkı ideoloji yönünde bilgilendirirken, onların size olan sadakatini artırıyor. Ne türlü zorluk geçirirlerse geçirsinler, bağlılık seviyesi yüksek olduğu sürece verimli çalışmaya devam ediyorlar. Öte yandan Gizli Polis Teşkilatı sayesinde de, yönetime baş kaldıracak, halkı galeyana getirecek “özgür düşünceli” insanları da kontrol altına alabiliyorsunuz. Tabii onları hapishaneye atıp sonrasında zorla bedava iş gücü olarak çalıştırma gibi faydaları da var.

Bunları uzun uzadıya anlatarak, aslında incelemenin okuma süresini de uzatıyorum, farkındayım. Ancak oyundaki detaycılık, bunu seven oyuncuların önüne yüzlerce, hatta binlerce saatlik oynama süresi koyuyor. Oyunun atmosferi, inşa edilen binalar, müzik tercihleri o dönemin havasına sokmayı başarıyor. Görsel ve oynanabilirlik açısında müthiş bir uyum olduğunu söyleyebilirim.

Demir Perde

Oyunun, grafiksel açıdan büyük iddiaları yok. Zaten birkaç yıl içerisinde görsel anlatım konusunda hızlıca yaşlanacağını gösteriyor. Oyunun yönetim kısmındaki detaycılık kadar ince bir işçilik yok. Fakat şehriniz geliştikçe, o soğuk brutalist binaların yapılması, fabrika bacalarının yükselmesiyle seyir keyfi güzel bir oyun oluyor.

Elbette Workers & Resources: Soviet Republic‘in sıkıntıları yok değil. Öğrenme eğrisi bir hayli zor. En başta size açık açık neyin, nasıl işleyeceğini anlatsa da, şehir büyüdükçe gözden kaçabilecek sıkıntılar ortaya çıkıyor. En büyük problem, en azından benim başıma gelen, ulaşım ve kargo sistemleri oldu. Her bir nokta için ayrı kamyon satın alıp ya da işçiler için ayrı otobüs durakları oluşturup bunları verimli çalıştırmak için ayrıca bir mesai harcamanız gerekiyor. Yani temel işleyişi tam anlamadan, hızlıca gelişmeye çalışmak sonunuz olur. Benden söylemesi.

Bir diğer sıkıntı ise benim gibi bu tarz oyunlarda simetri hastalığınız varsa, yanınıza bol bol dil altı hap alın derim. Çok kaba bir inşaat arayüzü var. Yolların yapımlarından, binaların yerleştirilip biçimlerine kadar en doğru açıyı bulana kadar böbrek taşı düşürmeye başlıyorsunuz. Menüden bunun ince bir ayarı olsa da, hiçbir zaman o istediğim ızgara sistemine dayalı Sovyet şehrimi kuramadım. Çünkü her bir çıkıntılık, asimetrik yollar yapılmak zorunda kaldım.

Mikrodan, makro yönetime geniş bir skalada tüm şehrinizi detaylı bir biçimde yönetmenizi sağlayan Workers & Resources: Soviet Republic, şehir kurma/planlama simülasyonu seven oyuncuların mutlaka dikkat etmesi gereken bir yapım. Oyunun geniş bir takipçi kitlesi var. Haliyle birçok mod yayınlanıyor. Yani en çok hoşunuza gidecek şekilde, oyununuzu inşa etmeniz de mümkün.

Son olarak hoşuma giden, günümüz dünyasıyla karşılaştırdığım bir durumdan da bahsetmek isterim. 2. Dünya Savaşı sonrası, Sovyet Bloğu ülkelerde sıklıkla karşımıza çıkan “planlanmış şehir” mantığını, ister istemez merkezine alıyor. Şehrin girişinden, çıkışına kadar bir bütün olarak kendine yetebiliyor olması, sürdürülebilir şehirler kurma mantığı, farkında olmadan oyunun verdiği mesajlardan biri olarak ön plana çıkıyor. Tabii bunun ilk örneklerini ülke tarihimizde de görüyoruz. Mustafa Kemal Atatürk‘ün, en büyük hayallerinden biri olan İdeal Cumhuriyet Köyü, sürdürülebilir şehir/kent konusunda 20. yy’ın ilk örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.

Workers & Resources: Soviet Republic, kısa bir süre daha erken erişimde kalacak gibi duruyor. 20 dolarlık etiket fiyatı, günümüz şartlarında birçok oyuncuya fazla gelebilir. Ancak yüzlerce saatlik bir oynama süresi barındırdığını unutmayın.