Stonehenge Megaliti İskoçya’dan Gelmiş: Dudak Uçuklatan Araştırma, Tarihi Yeniden Yazıyor
Stonehenge, binlerce yıllık gizemi ve büyüleyici yapısıyla tarih boyunca pek çok araştırmanın odak noktası olmuştur. Ancak son yapılan bir araştırma, bu antik anıtın kökenine dair bildiklerimizi tamamen değiştirebilir. Yeni bir çalışma, Stonehenge’in merkezindeki en büyük megalitlerden birinin Galler’den değil, İskoçya’dan geldiğini ortaya koydu. Bu keşif, Neolitik dönem popülasyonları arasındaki ilişkileri yeniden yazmakla kalmayıp, tarih kitaplarına da yeni bir bakış açısı kazandıracak nitelikte.
Megalitlerin Kökeni: Galler Mi, İskoçya Mı?
Uzun yıllardır arkeologlar, Stonehenge’deki bazı taşların Galler’den geldiğini biliyordu. Bu taşların yaklaşık 125 mil (200 km) uzaklıktan Salisbury Ovası’na taşındığı düşünülüyordu. Ancak yeni bir araştırma, bu taşlardan en büyüğünün aslında Galli değil, İskoç olduğunu ortaya çıkardı. University College London’da (UCL) fahri kıdemli araştırma görevlisi olan Rob Ixer, Stonehenge’in merkezinde yer alan ve “sunak taşı” olarak bilinen bu megalitin, İskoçya’nın kuzeydoğusundaki bir bölgeden getirildiğini belirtiyor. Ixer, bu keşfin sadece Stonehenge hakkında düşündüklerimizi değil, tüm geç Neolitik dönem hakkındaki anlayışımızı da değiştireceğini ifade ediyor.
İskoçya’dan Salisbury Ovası’na Uzanan Yolculuk
Araştırmanın bulguları, Stonehenge’in en büyük “mavi taşının”* İskoçya’nın en kuzeydoğu köşesinden, en az 466 mil (yaklaşık 750 km) uzaklıktan Salisbury Ovası’na taşındığını gösteriyor. Bu taşın nasıl taşındığı hala bir muamma olsa da, olasılıklar arasında kara yolculuğu ve deniz taşımacılığı yer alıyor. Curtin Üniversitesi’nden araştırmanın başyazarı Anthony Clarke, deniz taşımacılığının bu uzun mesafeyi kat etmek için uygulanabilir bir seçenek olabileceğini belirtiyor. Ancak, arkeolog ve yazar Mike Pitts, taşın deniz yerine karadan sürüklenmiş olma ihtimalinin daha yüksek olduğuna inanıyor.
* Mavi taş (blue stone) terimi, yapının bulunduğu yerel alanda bulunmayan taş anlamına gelir
Tarihi Yeniden Yazacak Bir Keşif
Stonehenge’deki bu megalitin kökeninin İskoçya olması, sadece bu anıtın inşasıyla ilgili değil, aynı zamanda Neolitik Britanya’daki insanlar arasındaki ilişkiler hakkında da yeni soruları gündeme getiriyor. Ixer, bu keşfin, Britanya Adaları’nın Neolitik dönem nüfusları arasındaki ilişkileri tamamen yeniden yazacağını belirtiyor. Uzun zamandır Stonehenge’deki mavi taşların Galler’den geldiği biliniyordu, ancak bu yeni çalışma, bu taşların Britanya’nın oldukça farklı ve Stonehenge’den çok daha uzak bir bölgesiyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor. Bu da Neolitik dönemde Britanya’daki toplumların sanıldığından çok daha geniş bir coğrafyada etkileşim halinde olduklarını gösteriyor.
Bilimsel Kanıtlar ve Gelecek Araştırmalar
Aberystwyth Üniversitesi’nden coğrafya ve yer bilimleri profesörü Nick Pearce, sunak taşının kimyasal bileşimi ve içindeki minerallerin yaşını inceleyerek bu taşın İskoçya’daki Orcadian Havzası ile birebir örtüştüğünü belirtiyor. Pearce, bu keşfin bilimsel açıdan son derece sağlam olduğunu ve bu bulgunun “tartışmaya açık olmadığını” ifade ediyor. Araştırmanın bulguları, Stonehenge’in yapım sürecine ve bu taşların taşındığı mesafeye dair yeni soruların da önünü açıyor. Özellikle bu taşların nasıl ve neden bu kadar uzak bir mesafeden getirildiği, gelecekte yapılacak araştırmalar için önemli bir konu olacak.
Stonehenge’in kökenine dair bu yeni bulgular, tarih boyunca üzerinde sayısız teori geliştirilmiş olan bu antik anıta dair bildiklerimizi yeniden gözden geçirmemizi gerektiriyor. İskoçya’dan getirilen bu megalit, Stonehenge’in ve Neolitik Britanya’nın karmaşık tarihine yeni bir ışık tutuyor. Bu keşif, Neolitik dönem insanlarının sahip olduğu mühendislik becerileri ve geniş coğrafi bağlantıları hakkında daha derinlemesine bir anlayış kazanmamızı sağlıyor.
Kaynak: Guardian
